Öz
Early childhood is a period when there is seen rapid changes developmentally. It is important to determine the state through developmental evaluation at the early childhood so that it would be possible to prevent or decrease potential developmental risks by early response. Aim of this study is to evaluate children who have developmental delay in regard to different variances. In the study, there was gathered data from 995 children (485 girls, 510 boys) who are 31-72 months-old. In this study, Gazi Early Childhood Assessment Tool (GECAT) was used. The data was gathered by child development specialists from Adapazarı, Ankara, Antalya, Bitlis, İstanbul, Kırıkkale, Karabük and Mersin – who have the certificate of GECAT. Raw scores the children got from GECAT were compared to their t scores, and frequency and percentage values of the children who were at the bottom without any progress were analyzed in terms of variances as the cities they live in and their genders. It has been determined in all the sub-dimensions that there was no difference between the scores of girls and boys, and girls and boys have shown similar characteristics in zones of development. It has been seen that variance in the scores was decreased and developmental differences of the children were lessened with age in all the zones of development. However, it is a remarkable finding that this decrease in the variance is slower in cognitive development. It has been detected that 8,7% of children, 6,8% of children and 12,5% of children have shown progress out of normal bounds respectively in psychomotor development, cognitive development and social-emotional development. It has been found that children living in Bitlis, Kırıkkale and İstanbul have higher rates of developmental delay that those living in other cities.
Kaynakça
- ANLAR, B., & YALAZ, K. (1996). Denver II Gelişimsel Tarama Testi-Türk Çocuklarına Uyarlanması ve Standardizasyonu. Ankara: Hacettepe Çocuk Nörolojisi Gelişimsel Tıp Araştırmaları Grubu.
- ARORA, M. (2018). Factors that affect growth and development in children. Retrieved: https://parenting.firstcry.com/articles/factors-that-affect-growth-and-development-in-children/, 31.03.2019.
- ASLAN, D. (2017). Gelişimle ilgili temel konular, ss.86-105 (Ed.: Aysel Köksal Akyol) Erken Çocukluk Döneminde Gelişim (0-36 ay). Ankara: Anı.
- AVCI, N., KUNT, M., SOMER ÖLMEZ, B. & KARA EREN, C. (2018). Çocuk gelişimi değerlendirme yöntemleri ve değerlendirme sistemleri, ss.59-82 (Ed.: Pınar Bayhan) Gelişimsel Değerlendirme. Ankara: Hedef.
- AYDOĞAN, Y., ÖZYÜREK, A. & GÜLTEKİN AKDUMAN, G. (2017). Erken Çocukluk Döneminde Gelişim (2.baskı). Ankara: Vize.
- AYTEKİN, Ç. & BAYHAN, P. (2015). Erken müdahalede uygulama basamakları. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(2), 1-14.
- BERK, L. E. (2015). Bebekler ve Çocuklar Doğum Öncesinden Orta Çocukluğa (Çev.Ed.: Nesrin Işıkoğlu Erdoğan). Ankara: Nobel.
- BRASSARD, M. R. & BOEHM, A. E. (2011). Preschool Assessment: Principles and Practices. Guilford Press.
- BREDEKAMP, S. (2015). Erken Çocukluk Eğitiminde Etkili Uygulamalar (Çev. Ed.: Hatice Zeynep İnan ve Taşkın İnan). Ankara: Nobel.
- BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., AKGÜN, Ö. E., DEMİREL, F., KARADENİZ, Ş. & ÇAKMAK, E. K. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- CHERRY, K. (2018). How genes influence child development. Retrieved: https://www.verywellmind.com/genes-and-development-2795114, 31.03.2019.
- ÇETİN, A. & ÖZYÜREK, A. (2015). Üstün Yetenekli Çocuklar İçin Bir Erken Müdahale Modeli: Karabük Üniversitesi Üstün Yetenekliler Uygulama ve Araştırma Merkezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(2), 309-314. http://dergipark.gov.tr/husbfd/issue/7893/103895 adresinden 26.03.2019 tarihinde indirilmiştir.
- DEMİRCİ, A. & KARTAL, M. (2012). Çocukluk dönemine ait önemli bir sorun: Gelişme geriliği ve erken tanının önemi. The Journal of Turkish Family Physician, 3(4), 1-6.
- DOĞAN, Ö. & ŞENGÜL, E. A. (2017). Büyüme ve gelişme, ss.1-22 (Ed.: E. Nilgün Baysal Metin) Doğum Öncesinden Ergenliğe Çocuk Gelişimi (2.baskı), Ankara: Pegem Akademi.
- ELİBOL, F. & ÇAKMAK, A. (2018). Gelişimsel alanlara göre değerlendirmenin anlamı, ss.27-58 (Ed.: Pınar Bayhan) Gelişimsel Değerlendirme. Ankara: Hedef.
- EMRE BOLATBAŞ, D. & YILDIZ BIÇAKÇI, M. (2015). Bebeklik ve çocukluk döneminde gelişimsel değerlendirme ve izlem, ss. 143-174 (Ed.: Müdriye Yıldız Bıçakçı) Bebeklik ve İlk Çocukluk Döneminde (0-36 ay) Gelişim Ankara: Eğiten.
- ERTEM, İ. Ö. (2005). İlk üç yaşta gelişimsel sorunları olan çocuklar: üç sorun ve üç çözüm. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6(02), 13-25.
- GÜNALP, A. (2007). Farklı anne baba tutumlarının okul öncesi eğitim çağındaki çocukların özgüven duygusunun gelişimine etkisi (Aksaray ili örneği) (Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
- KAHRAMAN, Ö. G., Ceylan, Ş. ve Korkmaz, E. (2016). 0-3 yaş arası çocukların gelişimsel değerlendirmelerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 60-69. http://dergipark.gov.tr/mersinsbd/issue/24537/259938 adresinden 20.03.2019 tarihinde indirilmiştir.
- KANDIR, A. & ALPAN, Y. (2008). Okul öncesi dönemde sosyal-duygusal gelişime anne-baba davranışlarının etkisi. Aile ve Toplum Eğitim, Kültür ve Araştırma Dergisi, 10(4), 33-38.Kaymaz Küçük, Ç. ve Bayhan, P. (2018). Gelişimsel gecikmesi olan çocukların değerlendirilmesi, ss.151-180 (Ed.: Pınar Bayhan) Gelişimsel Değerlendirme. Ankara: Hedef.
- LETOURNEAU, N. L., DUFFETT-LEGER, L., LEVAC, L. more…(2011). Socioeconomic status and child development: A meta-analysis. Journal of Emotional and Behavioral Disorders. https://doi.org/10.1177/1063426611421007.
- MCCLELLAND, M. M., MORRISON, F. J. & HOLMES, D. L. (2000). Children at risk for early academic problems: The role of learning‐related social skills. Early Childhood Research Quarterly, 15 (3), 307–329.Mcdonald, K. (1988). Social And Personality Development. New York ve London: Plenum Press.
- MCLOUGHLIN, J. A. & LEWIS, R. B. (1994). Assessing Special Students. Macmillan College.
- MINDES, G., IRETON, H. & MARDELL-CZUDNOWSKI, C. (2003). Assessing Young Children. Merrill/Prentice Hall.
- MOR DİRLİK, E. & KOÇ, N. (2017). Eğitim kurumlarında kullanılan psikolojik testlerin ölçme standartlarına göre incelenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 8 (4), 453-468.
- PETERSON, N. L. (1998). Early Intervention for Handicapped and at-Risk Children. London: Love Publishing Company.
- PIAGET, J. & INHELDER, B. (1969) The Psychology of the Child. Basic Books, New York.
- RAMAZAN, O. & DEMİR, S. (2011). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 36-48 aylık çocukların bilişsel gelişim düzeyleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(2), 83-98.
- SAVAŞIR, I., SEZGİN, N. & EROL, N. (1995). Ankara Gelişim Tarama Envanteri El Kitabı. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi.
- SAVAŞIR, I. & ŞAHİN, N. (1995). Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği (WISC-R) El Kitabı. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
- SENEMOĞLU, N. (2000). İlk çocukluk döneminde gelişim. (Edt: E. Ceyhan). Çocuk Gelişimi ve Psikolojisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
- SICES, L. (2007). Developmental screening in primary care: The effectiveness of current practice and recommendations for improvement. https://core.ac.uk/display/71350769?recSetID= adresinden 26.03.2019 tarihinde indirilmiştir.
- TEMEL, F., ERSOY, Ö., AVCI, N. & TURLA, A. (2005). Gazi Erken Çocukluk Gelişimi Değerlendirme Aracı “GEÇDA”. Ankara: Rekmay Ltd. Şti.
- TRAWICK-SWITH, J. (2013). Erken Çocukluk Döneminde Gelişim (Çok Kültürlü Bir Bakış Açısı). Çev.Ed.: Berrin Akman. Ankara: Nobel.
- TUNÇELİ, H. İ. & ZEMBAT, R. (2017). Erken çocukluk döneminde gelişimin değerlendirilmesi ve önemi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3 (3), 1-12.
- UYANIK BALAT, G. & ARSLAN ÇİFTÇİ, H. (2018). Gelişimsel değerlendirmeye genel bakış, ss.12-25 (Ed.: Pınar Bayhan) Gelişimsel Değerlendirme. Ankara: Hedef.www.kalkinma.gov.tr adresinden 26.03.2019 tarihinde www3.kalkinma.gov.tr/DocObjects/Download/8142/ilce.pdf uzantısı kullanılarak indirilmiştir.
- YILDIZ BIÇAKÇI, M. (2017). Gelişimin değerlendirilmesi, ss.383-401 (Ed.: Aysel Köksal Akyol) Erken Çocukluk Döneminde Gelişim (0-36 ay). Ankara: Anı.
- YÜKSELEN, A. & ARGÜT, N. (2018). Erken müdahalede değerlendirme, ss.122-135 (Ed.: Pınar Bayhan) Erken Müdahale. Ankara: Hedef.
Öz
Erken çocukluk
dönemi, gelişimsel olarak hızlı değişimlerin görüldüğü bir dönemdir. Erken
dönemde gelişimsel değerlendirmeyle durumun saptanması, yapılacak erken
müdahale ile olası gelişimsel risklerin önlenmesi veya azaltılması açısından
önem taşımaktadır. Araştırmanın amacı gelişimsel geriliği olan çocukların
çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesidir. Araştırmada 31-72 aylık olmak
üzere 485 kız, 510 erkek toplam 995 çocuktan veri toplanmıştır. Araştırmada
Gazi Erken Çocukluk Değerlendirme Aracı (GEÇDA) kullanılmıştır. Veriler
Adapazarı, Ankara, Antalya, Bitlis, İstanbul, Kırıkkale, Karabük ve Mersin
illerinde GEÇDA sertifikasına sahip olan çocuk gelişimciler tarafından
toplanmıştır. Çocuklar GEÇDA’dan aldıkları ham puanlar, T puanları ile
karşılaştırılmış, normal gelişim göstermeyip alt sınırda bulunan çocukların
frekans ve yüzde değerleri yaşadıkları il ve cinsiyet değişkenleri bakımından
incelenmiştir. Tüm alt boyutlarda cinsiyet değişkenine göre kız ve erkek
çocukların puanları arasında fark olmadığı, gelişim alanlarında kız ve erkek
çocukların benzer özellikler gösterdiği belirlenmiştir. Tüm gelişim alanlarında
yaşla birlikte puanlardaki varyansın küçüldüğü ve çocuklar arasındaki
gelişimsel farkların azaldığı görülmüştür. Ancak varyanstaki bu küçülmenin
bilişsel gelişimde daha yavaş olması dikkat çekici bir bulgudur. Çocukların psikomotor
gelişim alanında %8,7’sinin, bilişsel gelişim alanında %6,8’inin ve sosyal
duygusal gelişim alanında %12,5’inin normal sınırın altında gelişim gösterdiği
belirlenmiştir. Bitlis, Kırıkkale ve İstanbul illerinde yaşayan çocukların
gelişimsel gerilik oranları diğer illere göre daha yüksek bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler
GEÇDA gelişimsel değerlendirme erken çocukluk gelişimsel gerilik
Kaynakça
- ANLAR, B., & YALAZ, K. (1996). Denver II Gelişimsel Tarama Testi-Türk Çocuklarına Uyarlanması ve Standardizasyonu. Ankara: Hacettepe Çocuk Nörolojisi Gelişimsel Tıp Araştırmaları Grubu.
- ARORA, M. (2018). Factors that affect growth and development in children. Retrieved: https://parenting.firstcry.com/articles/factors-that-affect-growth-and-development-in-children/, 31.03.2019.
- ASLAN, D. (2017). Gelişimle ilgili temel konular, ss.86-105 (Ed.: Aysel Köksal Akyol) Erken Çocukluk Döneminde Gelişim (0-36 ay). Ankara: Anı.
- AVCI, N., KUNT, M., SOMER ÖLMEZ, B. & KARA EREN, C. (2018). Çocuk gelişimi değerlendirme yöntemleri ve değerlendirme sistemleri, ss.59-82 (Ed.: Pınar Bayhan) Gelişimsel Değerlendirme. Ankara: Hedef.
- AYDOĞAN, Y., ÖZYÜREK, A. & GÜLTEKİN AKDUMAN, G. (2017). Erken Çocukluk Döneminde Gelişim (2.baskı). Ankara: Vize.
- AYTEKİN, Ç. & BAYHAN, P. (2015). Erken müdahalede uygulama basamakları. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(2), 1-14.
- BERK, L. E. (2015). Bebekler ve Çocuklar Doğum Öncesinden Orta Çocukluğa (Çev.Ed.: Nesrin Işıkoğlu Erdoğan). Ankara: Nobel.
- BRASSARD, M. R. & BOEHM, A. E. (2011). Preschool Assessment: Principles and Practices. Guilford Press.
- BREDEKAMP, S. (2015). Erken Çocukluk Eğitiminde Etkili Uygulamalar (Çev. Ed.: Hatice Zeynep İnan ve Taşkın İnan). Ankara: Nobel.
- BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., AKGÜN, Ö. E., DEMİREL, F., KARADENİZ, Ş. & ÇAKMAK, E. K. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- CHERRY, K. (2018). How genes influence child development. Retrieved: https://www.verywellmind.com/genes-and-development-2795114, 31.03.2019.
- ÇETİN, A. & ÖZYÜREK, A. (2015). Üstün Yetenekli Çocuklar İçin Bir Erken Müdahale Modeli: Karabük Üniversitesi Üstün Yetenekliler Uygulama ve Araştırma Merkezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(2), 309-314. http://dergipark.gov.tr/husbfd/issue/7893/103895 adresinden 26.03.2019 tarihinde indirilmiştir.
- DEMİRCİ, A. & KARTAL, M. (2012). Çocukluk dönemine ait önemli bir sorun: Gelişme geriliği ve erken tanının önemi. The Journal of Turkish Family Physician, 3(4), 1-6.
- DOĞAN, Ö. & ŞENGÜL, E. A. (2017). Büyüme ve gelişme, ss.1-22 (Ed.: E. Nilgün Baysal Metin) Doğum Öncesinden Ergenliğe Çocuk Gelişimi (2.baskı), Ankara: Pegem Akademi.
- ELİBOL, F. & ÇAKMAK, A. (2018). Gelişimsel alanlara göre değerlendirmenin anlamı, ss.27-58 (Ed.: Pınar Bayhan) Gelişimsel Değerlendirme. Ankara: Hedef.
- EMRE BOLATBAŞ, D. & YILDIZ BIÇAKÇI, M. (2015). Bebeklik ve çocukluk döneminde gelişimsel değerlendirme ve izlem, ss. 143-174 (Ed.: Müdriye Yıldız Bıçakçı) Bebeklik ve İlk Çocukluk Döneminde (0-36 ay) Gelişim Ankara: Eğiten.
- ERTEM, İ. Ö. (2005). İlk üç yaşta gelişimsel sorunları olan çocuklar: üç sorun ve üç çözüm. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6(02), 13-25.
- GÜNALP, A. (2007). Farklı anne baba tutumlarının okul öncesi eğitim çağındaki çocukların özgüven duygusunun gelişimine etkisi (Aksaray ili örneği) (Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
- KAHRAMAN, Ö. G., Ceylan, Ş. ve Korkmaz, E. (2016). 0-3 yaş arası çocukların gelişimsel değerlendirmelerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 60-69. http://dergipark.gov.tr/mersinsbd/issue/24537/259938 adresinden 20.03.2019 tarihinde indirilmiştir.
- KANDIR, A. & ALPAN, Y. (2008). Okul öncesi dönemde sosyal-duygusal gelişime anne-baba davranışlarının etkisi. Aile ve Toplum Eğitim, Kültür ve Araştırma Dergisi, 10(4), 33-38.Kaymaz Küçük, Ç. ve Bayhan, P. (2018). Gelişimsel gecikmesi olan çocukların değerlendirilmesi, ss.151-180 (Ed.: Pınar Bayhan) Gelişimsel Değerlendirme. Ankara: Hedef.
- LETOURNEAU, N. L., DUFFETT-LEGER, L., LEVAC, L. more…(2011). Socioeconomic status and child development: A meta-analysis. Journal of Emotional and Behavioral Disorders. https://doi.org/10.1177/1063426611421007.
- MCCLELLAND, M. M., MORRISON, F. J. & HOLMES, D. L. (2000). Children at risk for early academic problems: The role of learning‐related social skills. Early Childhood Research Quarterly, 15 (3), 307–329.Mcdonald, K. (1988). Social And Personality Development. New York ve London: Plenum Press.
- MCLOUGHLIN, J. A. & LEWIS, R. B. (1994). Assessing Special Students. Macmillan College.
- MINDES, G., IRETON, H. & MARDELL-CZUDNOWSKI, C. (2003). Assessing Young Children. Merrill/Prentice Hall.
- MOR DİRLİK, E. & KOÇ, N. (2017). Eğitim kurumlarında kullanılan psikolojik testlerin ölçme standartlarına göre incelenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 8 (4), 453-468.
- PETERSON, N. L. (1998). Early Intervention for Handicapped and at-Risk Children. London: Love Publishing Company.
- PIAGET, J. & INHELDER, B. (1969) The Psychology of the Child. Basic Books, New York.
- RAMAZAN, O. & DEMİR, S. (2011). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 36-48 aylık çocukların bilişsel gelişim düzeyleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(2), 83-98.
- SAVAŞIR, I., SEZGİN, N. & EROL, N. (1995). Ankara Gelişim Tarama Envanteri El Kitabı. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi.
- SAVAŞIR, I. & ŞAHİN, N. (1995). Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği (WISC-R) El Kitabı. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
- SENEMOĞLU, N. (2000). İlk çocukluk döneminde gelişim. (Edt: E. Ceyhan). Çocuk Gelişimi ve Psikolojisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
- SICES, L. (2007). Developmental screening in primary care: The effectiveness of current practice and recommendations for improvement. https://core.ac.uk/display/71350769?recSetID= adresinden 26.03.2019 tarihinde indirilmiştir.
- TEMEL, F., ERSOY, Ö., AVCI, N. & TURLA, A. (2005). Gazi Erken Çocukluk Gelişimi Değerlendirme Aracı “GEÇDA”. Ankara: Rekmay Ltd. Şti.
- TRAWICK-SWITH, J. (2013). Erken Çocukluk Döneminde Gelişim (Çok Kültürlü Bir Bakış Açısı). Çev.Ed.: Berrin Akman. Ankara: Nobel.
- TUNÇELİ, H. İ. & ZEMBAT, R. (2017). Erken çocukluk döneminde gelişimin değerlendirilmesi ve önemi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3 (3), 1-12.
- UYANIK BALAT, G. & ARSLAN ÇİFTÇİ, H. (2018). Gelişimsel değerlendirmeye genel bakış, ss.12-25 (Ed.: Pınar Bayhan) Gelişimsel Değerlendirme. Ankara: Hedef.www.kalkinma.gov.tr adresinden 26.03.2019 tarihinde www3.kalkinma.gov.tr/DocObjects/Download/8142/ilce.pdf uzantısı kullanılarak indirilmiştir.
- YILDIZ BIÇAKÇI, M. (2017). Gelişimin değerlendirilmesi, ss.383-401 (Ed.: Aysel Köksal Akyol) Erken Çocukluk Döneminde Gelişim (0-36 ay). Ankara: Anı.
- YÜKSELEN, A. & ARGÜT, N. (2018). Erken müdahalede değerlendirme, ss.122-135 (Ed.: Pınar Bayhan) Erken Müdahale. Ankara: Hedef.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 21 Ekim 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019Cilt: 9 Sayı: 18 |
Cited By
4-12 Yaş Kekemelik Yaşayan Öğrencilerin Sosyal Duygusal Gelişiminin Aile Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi
İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi
https://doi.org/10.38079/igusabder.1192826
Preschool Teachers' Technology Use: Attitudes and Perceptions of Self-Efficacy
Journal of Teacher Education and Lifelong Learning
https://doi.org/10.51535/tell.1372041
Erken Çocukluk Döneminde Özel Gereksinime Yönelik Değerlendirme ve Tanılama Sürecine İlişkin Yürütülmüş Araştırmaların İncelenmesi
Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty
https://doi.org/10.7822/omuefd.1220291
Bir Devlet Hastanesinde Çocuk Gelişim Birimine Yönlendirilen Konsültasyonların Değerlendirilmesi
Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi
https://doi.org/10.46237/amusbfd.952374
