Araştırma Makalesi
Yıl 2019,
Cilt: 9 Sayı: 18, 1233 - 1272, 21.10.2019
Öz
The language, which is a living entity, changes and develops in the process to meet the needs of its users. In addition to the changes in language itself, interactions in political, cultural, scientific and commercial fields are inevitably reflected in the language. The changes in sound, morphology, vocabulary and syntax affect the sound structures first. As a result of this effect, certain sound events such as sound reproduction, sound drop, and sound change occur for various reasons. In our study, the reasons of the sound descriptors in historical texts were taken from various angles and the samples were taken from these texts and their sounds were classified according to their positions. Basically, the pre-sound, internal sound and sound we examined in the final sound are subdivided according to their characteristics and subjected to a detailed examination. Throughout history, Chinese, Sanskrit, Persian and Arabic languages have been influenced by examples such as how they affect the Turkish language. In the conclusion section, taking into account the examples, historical commentaries were made as far as possible and frequently derived sounds were mentioned. The main reasons for the sound derivations are the shortening of the long vowels in the process, the accentuated pronunciations, the vocabulary of the words and the deterioration of the lip synchronization. In historical texts, the distinctions in the front sound and the last sound are less, while the distinction in the inner sound is higher. In the historical texts, the sound derivations are seen in the prepositions and some attachments as seen in the names and verbs. The most common sound reproduction in the annexes and prepositions is the reinforcement function and does not create any change of meaning. The sound reproduction is mostly done in foreign words in order to improve the sound system of Turkish and to make it easier to say “ı, i, u, ü” vowels; accepted semi-vowels “y” and also the “h” noise that generated by friction is used more.
Kaynakça
- KAYNAKÇAAbik, A. D. (1993). Tarih-i Enbiya ve Hükema (Ali Şir Nevayi’nin Risaleleri : Tarih-i Enbiya ve Hükema, Tarih-i Müluk-i Acem, Münşeat Metin – Gramatikal İndeks – Sözlük), Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Alibekiroğlu, S. (2013). Türkçede Ön Seste Y., Turkish Studies, (S. 8/1), 685-710. Al-Turk, G. (2006). Et-Tuhfetü’z-Zekiyye Fi’l-Lugati’t-Türkiyye Üzerine Bir Dil İncelemesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Arat, R. R. (2003). Kutadgu Bilig II (Çeviri). (8. Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. Arat, R. R. (2007). Kutadgu Bilig I (Metin), (5. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Argunşah, M. (2013). Tarihî Türk Lehçeleri - Çağatay Türkçesi. (1. Baskı). Ankara: Kesit Yayınları, 86, 97-98. Argunşah, M., Güner, G. (2015). Codex Cumanicus, (1. Baskı). İstanbul: Kesit Yayınları, 61, 70. Argunşah, M., Sağol Yüksekkaya, G. (2014). Tarihî Türk Lehçeleri / Karahanlıca – Harezmce – Kıpçakça Dersleri. (3. Baskı). İstanbul: Kesit Yayınları, 57, 186, 187, 320, 323. Aslan, N. (2010). İskender-nâme (1-1102 Beyit), (Dil İncelemesi, Metin, Gramatikal Dizin), Yüksek Lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, Ata, A. (1997). Kısasü’l-Enbiyâ I (Giriş, Metin, Tıpkıbasım), (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Ata, A. (1997). Kısasü’l-Enbiya II (Dizin). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Ata, A. (1998). Nehcü’l-Feradis III (Dizin – Sözlük). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Atalay, B. (1985). Divanü Lügati’t- Türk Tercümesi I – III, (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Aynacı, M. (2007). Türkiye Türkçesinde Ses Etkileşimleri, Yüksek Lisans Tezi Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli. Banguoğlu, T. (2011). Türkçenin Grameri. (9. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 65, 66, 73. Berbercan, M. T. (2011). Çağatayca Gülistan Tercümesi (Gramer, Metin, Dizin), Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Caferoğlu, A. (1931). Kitab al-İdrak Li Lisani’l-Atrak, (1. Baskı). İstanbul: Evkaf Matbaası.Caferoğlu, A. (2011). Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü. (2. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Çetin, E. (2012). Altun Yaruk (Yedinci Kitap), (1. Baskı). Adana: Karahan Kitabevi. Dağlı, Y., Dankoff, R., Kahraman, S. A. (2006-2008). Evliya Çelebi Seyahat-nâmesi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.Demir N., Yılmaz E. (2014). Türk Dili El Kitabı. (7. Baskı). Ankara: Grafiker Yayınları. Demir, N. (2004). Danişmend-name, (1. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.Devellioğlu, F. (2013). Osmanlıca – Türkçe Ansiklopedik Lûgat. (30. Baskı). Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.Duman, M. (1993). Evliya Çelebi Seyahatnamesine Göre 17. Yüzyılda Ses Değişmeleri, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Eckmann, J. (1955). Türkçe'de D, T ve N Seslerinin Türemesi. TDAY-Belleten, (19 XX.), 11-22.Eckmann, J. (1995). Nehcü’l-Feradis I – II (Metin, Tıpkıbasım), (1. Baskı). (Yayınlayanlar: Semih Tezcan, Hamza Zülfikar) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Eckmann, J. (2003). Çağatayca El Kitabı. (Çev. Günay Karaağaç). (1. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları, 41-42. Efendioğlu, S., İşcan, A.(2010). Türkçe Ses Bilgisi Öğretiminde Ses Olaylarının Sınıflandırılması. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (S. 43), 121-143.Eker, S. (2013). Çağdaş Türk Dili. (8. Baskı). Ankara: Grafiker Yayınları, 26, 232. Eminoğlu, E. (2008). Destan-ı Yusuf. (1. Baskı). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 104, 118-119.Eraslan, K. (1999). Sekkâkî Divanı, (1. Baskı). Ankara: Türk dil Kurumu Yayınları. Eraslan, K. (2012). Eski Uygur Türkçesi Grameri. (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Eraslan, K. (2015). Mecâlisü’n-Nefâyis (Giriş, Metin, Çeviri, Notlar), (2. Baskı- Birleştirilmiş). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Eraslan, K., Sertkaya, O. F., Yüce, N. (1979). Kutadgu Bilig III (İndeks). İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi.Eratalay, S. Ö. (2014). Terceme-i Meâricü’n-Nübüvve (Metin, Sözlük), Doktora tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van. Ercilasun, A. B. (2009). Türk Dili Tarihi – Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla. (7. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları, 273. Erenoğlu, D. (1997). Pend-nâme – Güvahi (Dil İncelemesi), Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.Ergin, M. (2013). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Yayım, 51, 66, 67, 145.Ergin, M. (2013).Orhun Abideleri, (47. Baskı). İstanbul: Boğaziçi Yayınları. Ergin, M. (2016). Dede Korkut Kitabı I – II. (Birleştirilmiş Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Gabain, A. v. (1988). Eski Türkçenin Grameri. (Çev. Mehmet akalın). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 39.Gencan, T. N. (2001). Dil Bilgisi. (1. Baskı). Ankara: Ayraç Yayınevi, 58, 63. Gömeç, S. (1996). Terhin Yazıtı’nın Tarihi Açıdan Değerlendirilmesi, DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, 27/28, Ankara, 71-85. Hacıeminoğlu, M. N. (2000). Kutb’un Hüsrev ü Şirin’i ve Dil Hususiyetleri, (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Hacıeminoğlu, N. (1997). Harezm Türkçesi ve Grameri. Ankara: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 36. Hacıeminoğlu, N. (2008). Karahanlı Türkçesi Grameri. (3. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 8, 10.Hamilton J. R. (2015). İyi ve Kötü Prens Öyküsü, (3. Baskı). (Türkçe Çeviri: Vedat Köken) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Hamilton, J. R. (1998). İyi ve Kötü Kalpli Prens Masalı, (Çevirenler: Ece Korkut, İsmet Birkan). Ankara: Simurg Yayınları.Kaçalin, M. S. (2011). Nevâyî’nin Sözleri ve Çağatayca Tanıklar, (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Kanar, M. (2011). Eski Anadolu Türkçesi Sözlüğü. (1. Baskı). İstanbul: Say Yayınları. Karaağaç, G. (1997). Lutfî Divanı (Giriş, Metin, Dizin, Tıpkıbasım), (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Karaağaç, G. (2015). Türkçenin Ses Bilgisi. İstanbul: Kesit Yayınları, 94, 96. Karaca, V. İ. (2012). Türkiye Türkçesindeki Alıntı Sözcüklerde Görülen Ses Olayları Üzerine Bir İnceleme. Turkish Studies, (S. 7/4), 2059-2090. Karahan, L. (2012). Türkçede Bazı Ek ve Edatlarda “-n” Morfemi ile Ortaya Çıkan Varyantlaşma. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 219- 236. Karamanlıoğlu, A. F. (1989). Gülistan Tercümesi, (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Karamanlıoğlu, A. F. (1994). Kıpçak Türkçesi Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 13, 20- 21.Karasoy, Y. (1998). Şiban Han Divanı (İnceleme, Metin, Dizin, Tıpkıbasım), (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Kargı Ölmez, Z. (1993). Mahbubü’l-Kulûb (İnceleme, Metin, Sözlük), Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Kargı Ölmez, Z. (1996). Şecere-i Terâkime, (1. Baskı). Ankara: Simurg Yayıncılık.Koç, A. (2010). Kelime Sonunda Ünsüz Türemesi. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (S. 28), 47-67. Korkmaz, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 84- 85, 119.Köse Çiftçi, S. (1997). Bahrü’l-Hakayık (Transkripsiyon, Dil Özellikleri, Sözlük), Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.Kut, G. (2003). Garâibü’s-Sıgar (İnceleme, Karşılaştırmalı Metin), (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Özbay, B. (2014). Huastuanift, (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Özçelik, S. (2002). Türkçedeki Farsça Kelimelerde Görülen Ses Olayları. Türk Dili, (S. 612), 1033-1042.Özçelik, S. (2004). Türkçede Kullanılan Arapça Kelimelerde Görülen Ses Olaylan Üzerine Bazı Tespitler. Türk Dili, (S. 634), 550-563.Özçelik, S. (2005). Dede Korkut (Araştırmalar, Notlar, Dizin, Metin), (1. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.Özek, F. (2013). Tarihî Türk Lehçelerinde Uzun Ünlülere Bağlı Olarak Oluşmuş Ses Olayları. The Journal of Academic Social Science Studies, (C.6, S.4), 649-666. Özkan, M. (2017), Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Esk Anadolu Türkçesi, Genişletilmiş 5. Baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi. Özkan, M. (2013)., Türkiye Türkçesi Ses ve Yazım Bilgisi, İstanbul: Filiz Kitapevi.
- Öztürk, J. (2017). Türk Dilinde Daha Çok Çaba İsteyen Değişimler. The Journal of Academic Social Science Studies, (S. 6/4), 2182-2208.Sağol, G. (1993). Harezm Türkçesi Satır Arası Kuran Tercümesi I (Giriş, Metin), Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü, Cambridge. Sarıkaya, B. (2010). Rükneddin Ahmed’in Acâibü’l-Mahlûkat Tercümesi (Giriş- Metin- Sözlük), Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.Sevinçli, V. (2007). Letayif-name (İnceleme, Metin, Sözlük, Tıpkıbasım). (1. Baskı). İstanbul: Töre Yayın Grubu, 46, 79. Sevinçli, V. (2017). Y Ünsüzü ve İşlevleri. YYÜSBE Dergisi, (Türk Kültür Dünyası Özel Sayısı), 185-191. Şahin, H. (1989). Gazavat-name (Dil Özellikleri, Metin, Sözlük), Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.Tatcı, M. (2005). Yunus Emre Divanı, İstanbul: Sahhaflar Kitap Sarayı. Tekin, T. (1975). Ana Türkçede Aslî Uzun Ünlüler. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları, s. 216, 228, 232-233. Tekin, T. (1994). Türk Dillerinde Ön Seste y- Türemesi. Türk Dilleri Araştırmaları, (S. 4), 51-66. Tekin, T. (2005). Türkçede Kaynaştırma Sesleri, Makaleler 3 – Çağdaş Türk Dilleri. (Haz. Emine Yılmaz, Nurettin Demir). Ankara: Grafiker Yayıncılık, s.545- 551.Tekin, T. (2013). Irk Bitig, (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Tekin, T. (2016). Orhon Türkçesi Grameri. (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 64, 76. Teres, E. (2013). Çağatay Türkçesi. İstanbul: Sürat Üniversite yayınları, 58.Timurtaş, F. K. (2005)., Eski Türkiye Türkçesi, XV. Yüzyıl, Gramer-Metin- Sözlük, İstanbul: Akçağ Yayınları.Toparlı R., Vural, H., Karaatlı R. (2007). Kıpçak Türkçesi Sözlüğü. (2. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Toparlı, R. (1992). İrşadü’l-Mülûk Ve’s-Selâtîn, (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Toparlı, R. (2003). Ed-Dürretü’l-Mudiyye Fi’l-Lügati’t-Türkiyye, (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Tulum, A. M. (2001). Tazarru’nâme, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.Uğurlu, M. (1984). Münyetü’l-Guzat (Metin, İndeks), Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Ünlü, S. (2012). Harezm Altınordu Türkçesi Sözlüğü. Suat Ünlü, Konya: Eğitim Yayınevi.Ünlü, S. (2012). Karahanlı Türkçesi Sözlüğü. Suat Ünlü, Konya: Eğitim Yayınevi.Ünlü, S. (2013). Çağatay Türkçesi Sözlüğü. Suat Ünlü, Konya: Eğitim Yayınevi. Yüce, N. (1993). Mukaddimetü’l-Edeb (Giriş, Dil Özellikleri, Metin, İndeks), (2. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Yücel, B. (1995). Bâbür Divanı, (1. Baskı). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
Yıl 2019,
Cilt: 9 Sayı: 18, 1233 - 1272, 21.10.2019
Öz
Canlı bir varlık
olan dil, kullanıcılarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere süreç içerisinde
değişir ve gelişir. Dilin kendi bünyesindeki değişimlerinin yanında siyasî,
kültürel, bilimsel ve ticarî alandaki etkileşimler de kaçınılmaz olarak dile
yansır. Ses, biçimbirim, sözcük dağarcığı ve söz diziminde görülen değişimler
ilk olarak ses yapılarını etkiler. Bu etki neticesinde çeşitli nedenlerle ses
türemesi, ses düşmesi, ses değişimi gibi belli başlı ses olayları meydana
gelir. Çalışmamızda tarihî
metinlerdeki ses türemelerinin nedenleri çeşitli açılardan ele alınmış olup bu
metinlerden örnekler alınarak ses türemeleri konumlarına göre
sınıflandırılmıştır. Temelde ön ses, iç ses ve son seste incelediğimiz
türemeler özelliklerine göre alt başlıklara ayrılarak detaylı bir incelemeye
tabi tutulmuştur. Tarih boyunca Türkçenin etkileşimde bulunduğu Çince,
Sanskritçe, Farsça ve Arapça gibi dillerin Türk diline nasıl bir etkide
bulunduğuna örnekler aracılığıyla dikkat çekilmiştir. Sonuç bölümünde ise
örnekler göz önünde bulundurularak mümkün olduğunca tarihî dönemlere ilişkin
yorumlarda bulunulmuş ve sıkça türeyen seslere değinilmiştir. Ses türemelerinin
temel nedenleri uzun ünlülerin süreç içerisinde kısalması, vurgulu telaffuzlar,
sözcüklerin söylenişinde dil, dudak senkronizminin bozulmasıdır. Tarihî
metinlerde ön sesteki ve son sesteki türemeler az iken iç sesteki türemeler
daha fazladır. Tarihî metinlerde ses türemeleri isim ve fiil tabanında
görüldüğü gibi edatlarda ve bazı eklerde de görülmektedir. Eklerde ve edatlarda
en sık görülen son ses türemeleri, pekiştirme işlevli olup anlam değişikliği
yaratmazlar. Türemeler daha çok yabancı kelimelerde Türkçenin ses sistemini
geliştirmek üzere gerçekleşir ve bunu sağlamak için de sesletimi daha kolay
olan “ı, i, u, ü” ünlüleri; yarı ünlü sayılan ve kayıcı ünsüz niteliklerine
sahip olan “y” yanında sürtünme ile teşekkül eden “h” sesi daha çok
kullanılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- KAYNAKÇAAbik, A. D. (1993). Tarih-i Enbiya ve Hükema (Ali Şir Nevayi’nin Risaleleri : Tarih-i Enbiya ve Hükema, Tarih-i Müluk-i Acem, Münşeat Metin – Gramatikal İndeks – Sözlük), Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Alibekiroğlu, S. (2013). Türkçede Ön Seste Y., Turkish Studies, (S. 8/1), 685-710. Al-Turk, G. (2006). Et-Tuhfetü’z-Zekiyye Fi’l-Lugati’t-Türkiyye Üzerine Bir Dil İncelemesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Arat, R. R. (2003). Kutadgu Bilig II (Çeviri). (8. Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. Arat, R. R. (2007). Kutadgu Bilig I (Metin), (5. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Argunşah, M. (2013). Tarihî Türk Lehçeleri - Çağatay Türkçesi. (1. Baskı). Ankara: Kesit Yayınları, 86, 97-98. Argunşah, M., Güner, G. (2015). Codex Cumanicus, (1. Baskı). İstanbul: Kesit Yayınları, 61, 70. Argunşah, M., Sağol Yüksekkaya, G. (2014). Tarihî Türk Lehçeleri / Karahanlıca – Harezmce – Kıpçakça Dersleri. (3. Baskı). İstanbul: Kesit Yayınları, 57, 186, 187, 320, 323. Aslan, N. (2010). İskender-nâme (1-1102 Beyit), (Dil İncelemesi, Metin, Gramatikal Dizin), Yüksek Lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, Ata, A. (1997). Kısasü’l-Enbiyâ I (Giriş, Metin, Tıpkıbasım), (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Ata, A. (1997). Kısasü’l-Enbiya II (Dizin). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Ata, A. (1998). Nehcü’l-Feradis III (Dizin – Sözlük). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Atalay, B. (1985). Divanü Lügati’t- Türk Tercümesi I – III, (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Aynacı, M. (2007). Türkiye Türkçesinde Ses Etkileşimleri, Yüksek Lisans Tezi Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli. Banguoğlu, T. (2011). Türkçenin Grameri. (9. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 65, 66, 73. Berbercan, M. T. (2011). Çağatayca Gülistan Tercümesi (Gramer, Metin, Dizin), Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Caferoğlu, A. (1931). Kitab al-İdrak Li Lisani’l-Atrak, (1. Baskı). İstanbul: Evkaf Matbaası.Caferoğlu, A. (2011). Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü. (2. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Çetin, E. (2012). Altun Yaruk (Yedinci Kitap), (1. Baskı). Adana: Karahan Kitabevi. Dağlı, Y., Dankoff, R., Kahraman, S. A. (2006-2008). Evliya Çelebi Seyahat-nâmesi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.Demir N., Yılmaz E. (2014). Türk Dili El Kitabı. (7. Baskı). Ankara: Grafiker Yayınları. Demir, N. (2004). Danişmend-name, (1. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.Devellioğlu, F. (2013). Osmanlıca – Türkçe Ansiklopedik Lûgat. (30. Baskı). Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.Duman, M. (1993). Evliya Çelebi Seyahatnamesine Göre 17. Yüzyılda Ses Değişmeleri, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Eckmann, J. (1955). Türkçe'de D, T ve N Seslerinin Türemesi. TDAY-Belleten, (19 XX.), 11-22.Eckmann, J. (1995). Nehcü’l-Feradis I – II (Metin, Tıpkıbasım), (1. Baskı). (Yayınlayanlar: Semih Tezcan, Hamza Zülfikar) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Eckmann, J. (2003). Çağatayca El Kitabı. (Çev. Günay Karaağaç). (1. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları, 41-42. Efendioğlu, S., İşcan, A.(2010). Türkçe Ses Bilgisi Öğretiminde Ses Olaylarının Sınıflandırılması. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (S. 43), 121-143.Eker, S. (2013). Çağdaş Türk Dili. (8. Baskı). Ankara: Grafiker Yayınları, 26, 232. Eminoğlu, E. (2008). Destan-ı Yusuf. (1. Baskı). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 104, 118-119.Eraslan, K. (1999). Sekkâkî Divanı, (1. Baskı). Ankara: Türk dil Kurumu Yayınları. Eraslan, K. (2012). Eski Uygur Türkçesi Grameri. (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Eraslan, K. (2015). Mecâlisü’n-Nefâyis (Giriş, Metin, Çeviri, Notlar), (2. Baskı- Birleştirilmiş). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Eraslan, K., Sertkaya, O. F., Yüce, N. (1979). Kutadgu Bilig III (İndeks). İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi.Eratalay, S. Ö. (2014). Terceme-i Meâricü’n-Nübüvve (Metin, Sözlük), Doktora tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van. Ercilasun, A. B. (2009). Türk Dili Tarihi – Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla. (7. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları, 273. Erenoğlu, D. (1997). Pend-nâme – Güvahi (Dil İncelemesi), Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.Ergin, M. (2013). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Yayım, 51, 66, 67, 145.Ergin, M. (2013).Orhun Abideleri, (47. Baskı). İstanbul: Boğaziçi Yayınları. Ergin, M. (2016). Dede Korkut Kitabı I – II. (Birleştirilmiş Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Gabain, A. v. (1988). Eski Türkçenin Grameri. (Çev. Mehmet akalın). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 39.Gencan, T. N. (2001). Dil Bilgisi. (1. Baskı). Ankara: Ayraç Yayınevi, 58, 63. Gömeç, S. (1996). Terhin Yazıtı’nın Tarihi Açıdan Değerlendirilmesi, DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, 27/28, Ankara, 71-85. Hacıeminoğlu, M. N. (2000). Kutb’un Hüsrev ü Şirin’i ve Dil Hususiyetleri, (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Hacıeminoğlu, N. (1997). Harezm Türkçesi ve Grameri. Ankara: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 36. Hacıeminoğlu, N. (2008). Karahanlı Türkçesi Grameri. (3. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 8, 10.Hamilton J. R. (2015). İyi ve Kötü Prens Öyküsü, (3. Baskı). (Türkçe Çeviri: Vedat Köken) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Hamilton, J. R. (1998). İyi ve Kötü Kalpli Prens Masalı, (Çevirenler: Ece Korkut, İsmet Birkan). Ankara: Simurg Yayınları.Kaçalin, M. S. (2011). Nevâyî’nin Sözleri ve Çağatayca Tanıklar, (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Kanar, M. (2011). Eski Anadolu Türkçesi Sözlüğü. (1. Baskı). İstanbul: Say Yayınları. Karaağaç, G. (1997). Lutfî Divanı (Giriş, Metin, Dizin, Tıpkıbasım), (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Karaağaç, G. (2015). Türkçenin Ses Bilgisi. İstanbul: Kesit Yayınları, 94, 96. Karaca, V. İ. (2012). Türkiye Türkçesindeki Alıntı Sözcüklerde Görülen Ses Olayları Üzerine Bir İnceleme. Turkish Studies, (S. 7/4), 2059-2090. Karahan, L. (2012). Türkçede Bazı Ek ve Edatlarda “-n” Morfemi ile Ortaya Çıkan Varyantlaşma. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 219- 236. Karamanlıoğlu, A. F. (1989). Gülistan Tercümesi, (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Karamanlıoğlu, A. F. (1994). Kıpçak Türkçesi Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 13, 20- 21.Karasoy, Y. (1998). Şiban Han Divanı (İnceleme, Metin, Dizin, Tıpkıbasım), (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Kargı Ölmez, Z. (1993). Mahbubü’l-Kulûb (İnceleme, Metin, Sözlük), Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Kargı Ölmez, Z. (1996). Şecere-i Terâkime, (1. Baskı). Ankara: Simurg Yayıncılık.Koç, A. (2010). Kelime Sonunda Ünsüz Türemesi. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (S. 28), 47-67. Korkmaz, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 84- 85, 119.Köse Çiftçi, S. (1997). Bahrü’l-Hakayık (Transkripsiyon, Dil Özellikleri, Sözlük), Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.Kut, G. (2003). Garâibü’s-Sıgar (İnceleme, Karşılaştırmalı Metin), (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Özbay, B. (2014). Huastuanift, (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Özçelik, S. (2002). Türkçedeki Farsça Kelimelerde Görülen Ses Olayları. Türk Dili, (S. 612), 1033-1042.Özçelik, S. (2004). Türkçede Kullanılan Arapça Kelimelerde Görülen Ses Olaylan Üzerine Bazı Tespitler. Türk Dili, (S. 634), 550-563.Özçelik, S. (2005). Dede Korkut (Araştırmalar, Notlar, Dizin, Metin), (1. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.Özek, F. (2013). Tarihî Türk Lehçelerinde Uzun Ünlülere Bağlı Olarak Oluşmuş Ses Olayları. The Journal of Academic Social Science Studies, (C.6, S.4), 649-666. Özkan, M. (2017), Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Esk Anadolu Türkçesi, Genişletilmiş 5. Baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi. Özkan, M. (2013)., Türkiye Türkçesi Ses ve Yazım Bilgisi, İstanbul: Filiz Kitapevi.
- Öztürk, J. (2017). Türk Dilinde Daha Çok Çaba İsteyen Değişimler. The Journal of Academic Social Science Studies, (S. 6/4), 2182-2208.Sağol, G. (1993). Harezm Türkçesi Satır Arası Kuran Tercümesi I (Giriş, Metin), Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü, Cambridge. Sarıkaya, B. (2010). Rükneddin Ahmed’in Acâibü’l-Mahlûkat Tercümesi (Giriş- Metin- Sözlük), Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.Sevinçli, V. (2007). Letayif-name (İnceleme, Metin, Sözlük, Tıpkıbasım). (1. Baskı). İstanbul: Töre Yayın Grubu, 46, 79. Sevinçli, V. (2017). Y Ünsüzü ve İşlevleri. YYÜSBE Dergisi, (Türk Kültür Dünyası Özel Sayısı), 185-191. Şahin, H. (1989). Gazavat-name (Dil Özellikleri, Metin, Sözlük), Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.Tatcı, M. (2005). Yunus Emre Divanı, İstanbul: Sahhaflar Kitap Sarayı. Tekin, T. (1975). Ana Türkçede Aslî Uzun Ünlüler. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları, s. 216, 228, 232-233. Tekin, T. (1994). Türk Dillerinde Ön Seste y- Türemesi. Türk Dilleri Araştırmaları, (S. 4), 51-66. Tekin, T. (2005). Türkçede Kaynaştırma Sesleri, Makaleler 3 – Çağdaş Türk Dilleri. (Haz. Emine Yılmaz, Nurettin Demir). Ankara: Grafiker Yayıncılık, s.545- 551.Tekin, T. (2013). Irk Bitig, (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Tekin, T. (2016). Orhon Türkçesi Grameri. (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 64, 76. Teres, E. (2013). Çağatay Türkçesi. İstanbul: Sürat Üniversite yayınları, 58.Timurtaş, F. K. (2005)., Eski Türkiye Türkçesi, XV. Yüzyıl, Gramer-Metin- Sözlük, İstanbul: Akçağ Yayınları.Toparlı R., Vural, H., Karaatlı R. (2007). Kıpçak Türkçesi Sözlüğü. (2. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Toparlı, R. (1992). İrşadü’l-Mülûk Ve’s-Selâtîn, (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Toparlı, R. (2003). Ed-Dürretü’l-Mudiyye Fi’l-Lügati’t-Türkiyye, (1. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Tulum, A. M. (2001). Tazarru’nâme, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.Uğurlu, M. (1984). Münyetü’l-Guzat (Metin, İndeks), Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Ünlü, S. (2012). Harezm Altınordu Türkçesi Sözlüğü. Suat Ünlü, Konya: Eğitim Yayınevi.Ünlü, S. (2012). Karahanlı Türkçesi Sözlüğü. Suat Ünlü, Konya: Eğitim Yayınevi.Ünlü, S. (2013). Çağatay Türkçesi Sözlüğü. Suat Ünlü, Konya: Eğitim Yayınevi. Yüce, N. (1993). Mukaddimetü’l-Edeb (Giriş, Dil Özellikleri, Metin, İndeks), (2. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Yücel, B. (1995). Bâbür Divanı, (1. Baskı). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
Toplam 2 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dilbilim |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 21 Ekim 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019Cilt: 9 Sayı: 18 |
Cited By
Altayistik Bakışla Türkçede Zıt Ses Olayları-II: Daha Çok Çaba Yasası
Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi
https://doi.org/10.47257/busad.1390121
Runik Harfli Eski Türk Yazıtlarındaki Ses Olayları
Journal of Old Turkic Studies
Mehmet HAZAR
https://doi.org/10.35236/jots.732497
