Öz
20. yüzyıl itibariyle siyasi ve toplumsal tartışmaların izahında kullanılan “biz ve öteki” ayrımı, bir homojenliğin zorunluluğuna işaret eden modern devletin inşası ile birlikte yeni bir biz ve öteki bilinci ortaya çıkarmıştır. Bu bilinç, topraklarına izinsiz girmeye çalışan tüm tehditlere karşı yurttaşlarını içeride tutacak, yabancıları ise dışarda tutacak bir ulusal güvenlik anlayışı ile inşa edilmiştir. Bu ulusal güvenlik anlayışı sadece Batı coğrafyasını ve Batı değerlerini ihtiva eden alanların sınırlarını belirlememiştir. Bu durum aynı zamanda siyasal, sosyal ve kültürel olanla içkin bir anlayış inşa etmesinden ötürü, her devletin, her farklı siyasal, toplumsal ve kültürel düşüncenin kendi sınırlarını oluşturması, kendisi için normal ve anormal olanın alanını belirlemesi ile sonuçlanmıştır. Kan ve akrabalığa ve kültürel kimliğe dayalı ‘‘biz” bilinci ile hareket eden Taliban, topraklarına izinsiz girmeye çalışanlardan, “haksız ve meşruiyet dışı” olandan, ötekinden, varlığını koruyarak meşruiyet kazanmıştır. Siyasal ve demokratik kurumların varlığı ve işlevselliği açısından oldukça zayıf, ancak toplumsal kimlik inşası açısından bir bütünlüğün olduğu Afganistan’da Taliban, toplumsal gerçekliğini “biz ve öteki” karşıtlığı üzerinden kazanmıştır. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, Taliban açısından “biz”i ve “öteki”yi oluşturan, aynı zamanda Taliban’ı Afganistan’da meşru gösteren unsurları ortaya koymaktır. Çalışmada dini radikalizmi, aynı zamanda Taliban’ı ortaya çıkaran unsurlar; siyasal ortam, toplumsal nedenler dini politik hedefler, bireysel durum ve felsefi nedenler olmak üzere beş başlık altında değerlendirilmiştir. Çalışmada tarihsel ve betimsel araştırma yöntemleri kullanılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ağır, O. & Arpacı, I. (2019). ‘‘Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Orta Asya’da Dini Radikalizmin Nedenleri Üzerine’’, Turkish Studies, 14(3), 1023-1044.
- Ahmedi, A. (2017). “Dinsel Şiddetin Sosyo-Politik Kaynakları: Taliban Örneği’’, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26(1), 117-132.
- Anadolu Ajansı, Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abd-afganistandan-cekilme-surecinde-guvenlik-icin-orta-doguya-b-52h-ucaklari-konuslandirdi/2219354.
- Arpacı, I. (2017). “Terörizm ve Cihad Üzerine Kavramsal Bir Mukayese”, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(34), 263-294.
- Barfield, T. (2010). Afghanistan: A Cultural and Political History, Princeton Studies in Muslim Politics, Princeton: Princeton University Press.
- Bauman, Z. (2006). Sosyolojik Düşünmek, (Çev A. Yılmaz), Ayrıntı Yayınları.
- Befu, H. (1999). “Demonizing the "Other", In Demonizing the Other: Antisemitism, Racism and Xenophobia”, (Ed. R. Wistrich), the Harwood Academic Publishers.
- Bezirgân Arar, Y. & Bilgin, N. (2009). "Gazete Haber Başlıklarında Öteki'nin İnşası", Kültür ve İletişim, 12(2), 133-157.
- Brahımı, A. (2010). The Taliban’s Evolving Ideology, LSE Global Governance, Erişim Adresi: http://eprints.lse.ac.uk/29970/1/WP022010_Brahimi.pdf-2010.
- Büyükkara, M.A. (2012). ‘‘Vehhâbîlik’’, TDV İslam Ansiklopedisi, 42. Cilt, s.611.
- Büyüktaş, M. (2006). “Amerika Birleşik Devletleri’nin Afganistan’a Müdahalesi ve Afganistan’da Oluşturulan Yeni Yönetim Yapısı”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Isparta.
- Chomsky, N. & Achcar, G. (2007). Tehlikeli Güç. İthaki Yayınları.
- Cassıdy, R.M. (2012). War, Willl and Warlords: Counterinsurgency in Afghanistan and Pakistan 2001-2011. Marine Corps University Press.
- DW, ABD Askerleri Afganistan'dan Çekildi, Erişim Adresi: https://www.dw.com/tr/abd-askerleri-afganistandan-%C3%A7ekildi/a-59036682.
- Ensari, B.A. (2015). Teorisi, Pratiği, Tarihsel Arka Planıyla Taliban, Kayıt Yayınları.
- Erman, A.K. (2017). Jeopolitik Teoriler Ve Afganistan, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(11), ss.394-420.
- Fığlalı, E.R. (1997). ‘‘Hariciler’’, TDV İslam Ansiklopedisi, 16. Cilt, 175-178.
- Fığlalı, E.R. (1990). Çağımızda İtikadi İslam Mezhepleri, Selçuk Yayınları.
- Fryer, D. (2004). The Intervention of the Other: Ethical Subjectivity in Levinas and Lacan. Other Press.
- Fuller, E.G. (2010). İslamsız Dünya, (Çev. Hasan Kaya), Profil Yayıncılık.
- Göl, A. (2010). Editor's introduction: views from the ‘Others’ of the War on Terror, Critical Studies on Terrorism, 3(1), 1-5.
- Gündoğan, A. O. (2007). Ben ve Öteki: Değeler Dünyasının Gerginliği, (Ed. Recep Kaymakcan vd.), Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu, Dem Yayınları.
- Gündüz, S. (2001). Taliban-Ladin ve Amerika Kıskacında, Afganistan, Taliban ve Ladin, Birey Yayıncılık.
- Han, A.K. (2011). "Sovyet İşgali ve Sürekli Özgürlük: Afganistan’da Süpergüç Müdahalelerinin Uluslararası Sisteme Etkileri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Jeopolitik İnceleme", Ortadoğu Enstitütleri, 2(2), 57-96.
- Heter, S. (2021). Sartre’s Political Philosophy, Erişim Adresi: https://iep.utm.edu/sartre-p/.
- Hoffer, E. (2017). Kesin İnançlılıar, (Çev, Erkil Günur), Toplumbilim Kitapları.
- Johnson, T.H., & DuPee, M. C. (2018). The Taliban’s Use of the Internet, Social Media Video, Radio Stations, and Graffiti, Taliban Narratives: The Use and Power of Stories in the Afghanistan Conflict. Oxford Scholarship Online.
- Kalın, İ. (2017). Ben, Öteki ve Ötesi, İnsan Yayınları.
- Kearney, R. (2012). Yabancılar, Tanrılar ve Canavarlar: Ötekiliği Yorumlamak, (Çev. B. Özkul), Metis Yayınevi.
- Keyman, F. (2000). Küreselleşme Devlet Kimlik/Farklılık: Uluslararası İlişkiler Kuramını Yeniden Düşünmek, (Çev. Simten Çoşar), Alfa Yayınları.
- Kubilayhan, E. (2017). “Jeopolitik Teoriler Ve Afganistan”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (11), 394-420.
- Laclau, E. & Mouffe, C. (2008), Hegemonya ve Sosyalist Strateji: Radikal Demokratik Bir Politikaya Doğru, (Çev. Ahmet Kardam), İletişim Yayınları.
- Levinas, E. (2002). Sonsuza Tanıklık, (Çev., Medar Atıcı-Melih Başaran vd.), Metis Yayınları.
- Manaz, A. (2008). Siyasal İslamcılık, IQ Kültür ve Sanat Yayıncılık.
- Naimi, M.N. (2018). ‘‘Din ve Terör: Din ve Terör İlişkisinin Din Psikolojisi Açısından Değerlendirilmesi: Taliban Örneği’’, Necmettin Erbakan Üniversitesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya).
- ORSAM. (2011). ‘‘Afganistan ve Pakistan‘da Yaşanan Gelişmeler ve Uluslararası Güvenliğe Etkileri’’, Mart 2011, Rapor No. 31, Erişim Adresi: https://www.orsam.org.tr//d_hbanaliz/afganistan-ve-pakistan-da-yasanan-gelismeler-ve-uluslararasi-guvenlige-etkileri.pdf.
- Özçalık Sevil, (2008). “Öteki ve İşlevleri”, Erişim Adresi: http://www.kulturelcogulcugundem.com/images/otekilesme%20ve%20islevleri.pdf?PHPSESSID=08fcf4284371d3063175476e4002dc27.
- Özel, A. (1993). “Cihad”, TDV İslam Ansiklopedisi, 7. Cilt, 531-534.
- Pew Research Center, Muslim-Western Tensions Persist, Erişim Adresi: http://www.pewglobal.org/2011/07/21/muslim-western-tensions-persist/, Erişim Tarihi: 17.03.2021.
- Raşid, A. (2007). Taliban: İslamiyet, Petrol ve Orta Asya’da Yeni Büyük Oyun, Agora Kitaplığı.
- Sartre, J.P. (1992). Notebooks for an Ethics, (Çev. David Pellauer), Chicago: The University of Chicago Press.
- Sebek, M. (1996). ‘‘The Fate Of The Totalitarian Object”, International Forum of Psychoanalysis, 5(4), 289-294.
- Shadid, A., Samples, C., & Wood, T. (2008). “The Taliban: An Organizational Analysis”, Military Review, 58-73.
- Şen, Y.F. (2018). Siyasal Şiddet ve Terörizm, Kilit Yayınları.
- Ülger, İ. K. (1999). "Taliban: Afganistan’da Pax Amaricana’nın İslamcı Militanı," Avrasya Dosyası, 4 (3-4), 96-98.
- Volkan, V. (2017). Körü Körüne İnanç, (Çev. Özgür Karaçam), Asi Kitap.
- Yegin, A. (2015). Afganistan Siyasetini Anlama Kılavuzu, SETA Yayınları.
- Schmıtt, C. (2006). Siyasal Kavramı, (Çev. E. Göztepe), Metis Yayınları.
- Soyyer, Y. (2002). Bir İdeolojinin İzdüşümü Taliban, Fakülte Kitabevi.
- Zizek, S. (2008). İdeolojinin Yüce Nesnesi, (Çev. Tunca Birkan), Metis Kitabevi.
Öz
The distinction of "us and the other" used in explaining political and social debates of the 20th century has
revealed a new consciousness of us and the other with the construction of the modern state, which points to the necessity of homogeneity. This consciousness has been built with a national security approach that will keep its citizens inside and foreigners out against all threats trying to enter its territory without permission. This understanding of national security did not only determine the boundaries of the areas containing the Western geography and Western values. At the same time, this situation has resulted in each state, each different political, social and cultural thought creating its borders and determining the area of what is normal and abnormal for itself, as it builds an immanent understanding of the political, social and cultural. Acting with the consciousness of "us" based on blood, kinship and cultural identity, the Taliban gained legitimacy by preserving its existence from those who tried to enter their lands without permission, the "unjust and illegitimate" one, the other. In Afghanistan, which is weak in terms of the existence and functionality of political and democratic institutions but has unity in terms of social identity construction, the Taliban gained its social reality through the opposition of "us and the other".
In this direction, the study aims to reveal the elements that make up the "us" and the "other" for the Taliban and also make the Taliban legitimate in Afghanistan. In the study, the elements that reveal religious radicalism, as well as the Taliban; political environment, social reasons, religious-political goals, individual situation and philosophical reasons, were evaluated under five headings. Historical and descriptive research methods were used in the study.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ağır, O. & Arpacı, I. (2019). ‘‘Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Orta Asya’da Dini Radikalizmin Nedenleri Üzerine’’, Turkish Studies, 14(3), 1023-1044.
- Ahmedi, A. (2017). “Dinsel Şiddetin Sosyo-Politik Kaynakları: Taliban Örneği’’, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26(1), 117-132.
- Anadolu Ajansı, Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abd-afganistandan-cekilme-surecinde-guvenlik-icin-orta-doguya-b-52h-ucaklari-konuslandirdi/2219354.
- Arpacı, I. (2017). “Terörizm ve Cihad Üzerine Kavramsal Bir Mukayese”, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(34), 263-294.
- Barfield, T. (2010). Afghanistan: A Cultural and Political History, Princeton Studies in Muslim Politics, Princeton: Princeton University Press.
- Bauman, Z. (2006). Sosyolojik Düşünmek, (Çev A. Yılmaz), Ayrıntı Yayınları.
- Befu, H. (1999). “Demonizing the "Other", In Demonizing the Other: Antisemitism, Racism and Xenophobia”, (Ed. R. Wistrich), the Harwood Academic Publishers.
- Bezirgân Arar, Y. & Bilgin, N. (2009). "Gazete Haber Başlıklarında Öteki'nin İnşası", Kültür ve İletişim, 12(2), 133-157.
- Brahımı, A. (2010). The Taliban’s Evolving Ideology, LSE Global Governance, Erişim Adresi: http://eprints.lse.ac.uk/29970/1/WP022010_Brahimi.pdf-2010.
- Büyükkara, M.A. (2012). ‘‘Vehhâbîlik’’, TDV İslam Ansiklopedisi, 42. Cilt, s.611.
- Büyüktaş, M. (2006). “Amerika Birleşik Devletleri’nin Afganistan’a Müdahalesi ve Afganistan’da Oluşturulan Yeni Yönetim Yapısı”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Isparta.
- Chomsky, N. & Achcar, G. (2007). Tehlikeli Güç. İthaki Yayınları.
- Cassıdy, R.M. (2012). War, Willl and Warlords: Counterinsurgency in Afghanistan and Pakistan 2001-2011. Marine Corps University Press.
- DW, ABD Askerleri Afganistan'dan Çekildi, Erişim Adresi: https://www.dw.com/tr/abd-askerleri-afganistandan-%C3%A7ekildi/a-59036682.
- Ensari, B.A. (2015). Teorisi, Pratiği, Tarihsel Arka Planıyla Taliban, Kayıt Yayınları.
- Erman, A.K. (2017). Jeopolitik Teoriler Ve Afganistan, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(11), ss.394-420.
- Fığlalı, E.R. (1997). ‘‘Hariciler’’, TDV İslam Ansiklopedisi, 16. Cilt, 175-178.
- Fığlalı, E.R. (1990). Çağımızda İtikadi İslam Mezhepleri, Selçuk Yayınları.
- Fryer, D. (2004). The Intervention of the Other: Ethical Subjectivity in Levinas and Lacan. Other Press.
- Fuller, E.G. (2010). İslamsız Dünya, (Çev. Hasan Kaya), Profil Yayıncılık.
- Göl, A. (2010). Editor's introduction: views from the ‘Others’ of the War on Terror, Critical Studies on Terrorism, 3(1), 1-5.
- Gündoğan, A. O. (2007). Ben ve Öteki: Değeler Dünyasının Gerginliği, (Ed. Recep Kaymakcan vd.), Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu, Dem Yayınları.
- Gündüz, S. (2001). Taliban-Ladin ve Amerika Kıskacında, Afganistan, Taliban ve Ladin, Birey Yayıncılık.
- Han, A.K. (2011). "Sovyet İşgali ve Sürekli Özgürlük: Afganistan’da Süpergüç Müdahalelerinin Uluslararası Sisteme Etkileri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Jeopolitik İnceleme", Ortadoğu Enstitütleri, 2(2), 57-96.
- Heter, S. (2021). Sartre’s Political Philosophy, Erişim Adresi: https://iep.utm.edu/sartre-p/.
- Hoffer, E. (2017). Kesin İnançlılıar, (Çev, Erkil Günur), Toplumbilim Kitapları.
- Johnson, T.H., & DuPee, M. C. (2018). The Taliban’s Use of the Internet, Social Media Video, Radio Stations, and Graffiti, Taliban Narratives: The Use and Power of Stories in the Afghanistan Conflict. Oxford Scholarship Online.
- Kalın, İ. (2017). Ben, Öteki ve Ötesi, İnsan Yayınları.
- Kearney, R. (2012). Yabancılar, Tanrılar ve Canavarlar: Ötekiliği Yorumlamak, (Çev. B. Özkul), Metis Yayınevi.
- Keyman, F. (2000). Küreselleşme Devlet Kimlik/Farklılık: Uluslararası İlişkiler Kuramını Yeniden Düşünmek, (Çev. Simten Çoşar), Alfa Yayınları.
- Kubilayhan, E. (2017). “Jeopolitik Teoriler Ve Afganistan”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (11), 394-420.
- Laclau, E. & Mouffe, C. (2008), Hegemonya ve Sosyalist Strateji: Radikal Demokratik Bir Politikaya Doğru, (Çev. Ahmet Kardam), İletişim Yayınları.
- Levinas, E. (2002). Sonsuza Tanıklık, (Çev., Medar Atıcı-Melih Başaran vd.), Metis Yayınları.
- Manaz, A. (2008). Siyasal İslamcılık, IQ Kültür ve Sanat Yayıncılık.
- Naimi, M.N. (2018). ‘‘Din ve Terör: Din ve Terör İlişkisinin Din Psikolojisi Açısından Değerlendirilmesi: Taliban Örneği’’, Necmettin Erbakan Üniversitesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya).
- ORSAM. (2011). ‘‘Afganistan ve Pakistan‘da Yaşanan Gelişmeler ve Uluslararası Güvenliğe Etkileri’’, Mart 2011, Rapor No. 31, Erişim Adresi: https://www.orsam.org.tr//d_hbanaliz/afganistan-ve-pakistan-da-yasanan-gelismeler-ve-uluslararasi-guvenlige-etkileri.pdf.
- Özçalık Sevil, (2008). “Öteki ve İşlevleri”, Erişim Adresi: http://www.kulturelcogulcugundem.com/images/otekilesme%20ve%20islevleri.pdf?PHPSESSID=08fcf4284371d3063175476e4002dc27.
- Özel, A. (1993). “Cihad”, TDV İslam Ansiklopedisi, 7. Cilt, 531-534.
- Pew Research Center, Muslim-Western Tensions Persist, Erişim Adresi: http://www.pewglobal.org/2011/07/21/muslim-western-tensions-persist/, Erişim Tarihi: 17.03.2021.
- Raşid, A. (2007). Taliban: İslamiyet, Petrol ve Orta Asya’da Yeni Büyük Oyun, Agora Kitaplığı.
- Sartre, J.P. (1992). Notebooks for an Ethics, (Çev. David Pellauer), Chicago: The University of Chicago Press.
- Sebek, M. (1996). ‘‘The Fate Of The Totalitarian Object”, International Forum of Psychoanalysis, 5(4), 289-294.
- Shadid, A., Samples, C., & Wood, T. (2008). “The Taliban: An Organizational Analysis”, Military Review, 58-73.
- Şen, Y.F. (2018). Siyasal Şiddet ve Terörizm, Kilit Yayınları.
- Ülger, İ. K. (1999). "Taliban: Afganistan’da Pax Amaricana’nın İslamcı Militanı," Avrasya Dosyası, 4 (3-4), 96-98.
- Volkan, V. (2017). Körü Körüne İnanç, (Çev. Özgür Karaçam), Asi Kitap.
- Yegin, A. (2015). Afganistan Siyasetini Anlama Kılavuzu, SETA Yayınları.
- Schmıtt, C. (2006). Siyasal Kavramı, (Çev. E. Göztepe), Metis Yayınları.
- Soyyer, Y. (2002). Bir İdeolojinin İzdüşümü Taliban, Fakülte Kitabevi.
- Zizek, S. (2008). İdeolojinin Yüce Nesnesi, (Çev. Tunca Birkan), Metis Kitabevi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Siyaset Bilimi |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Nisan 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022Sayı: 23 |
Cited By
AFGANİSTAN’DA SON DÖNEM GELİŞMELER KAPSAMINDA SİYASAL VE TOPLUMSAL YAPININ DEĞİŞİMİ VE DÖNÜŞÜMÜ
Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi
https://doi.org/10.30692/sisad.1354480
Aleksandr Dugin’in Afganistan ve Suriye Özelinde Bölgesel ve Küresel Güvenlik Analizleri
Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
https://doi.org/10.51290/dpusbe.1215816
- Makale Dosyaları
