Öz
Intertextuality, which was applied in order to point out or reveal the connections or relationships between two or more texts and was initially only used in text analysis, was used in different disciplines in later periods. With this approach, it is a method that is considered within the scope of concepts such as reflection, emulation, conscious inspiration, by taking names specific to the discipline in which it is used, such as interfilm, intermusic, interphotographic, intermedia. The determining factor in this method is not which field study it is used in, but the systemic relations of the studies with each other. The concept of intertextuality, which is a widely used analysis method in artistic field studies, has left its place to the concept of intersymbolism or interpictoriality over time. In intersymbolism or interpictoriality, a transformation is made for artistic mediation by quoting the form constructed by someone else, and transferring this quoted form to another context. In the field of visual arts, in almost every period, it is seen that the artist quotes from the production of another artist as well as quoting his own work. In this study, it is aimed to examine the intersemiotics or inter-picture relationship of the Pieta theme, which is quoted in the forms that Michelangelo's Pieta theme uses repeatedly in the artist's later works and in artistic forms produced by different artists in different artistic periods.
Anahtar Kelimeler
Intertextuality Intersemiotic Interpictoriality Visual Art Pieta
Kaynakça
- Abramović, M. & Ulay. (1983/2002). Pietà [Performans]. Lia Rumma Gallery, Napoli. Https://www.sothebys.com/en/articles/marina-abramovic-the-cleaner-major-retrospectivecharts-50-years-of-pushing-boundaries. Erişim: 29.10.2022
- Abrams, M. H. (1999). A Glossart of Literary Terms, USA: Seventh Edition.
- Aktulum, K. (2013). Folklor ve Metinlerarasılık, Konya: Çizgi Kitabevi.
- Aktulum, K. (2021). Bir Çözümleme Yöntemi Olarak Sanatta Göstergelerarasılık. Folklor/Edebiyat Dergisi, 27(107),661-686.
- Aktulum, K. (2011). Metinlerarasılık Göstergelerarasılık, Ankara: Kanguru Yayınları.
- Allen, G. (2000). Intertextuality, London and New York: Routledge.
- Barthes, R. ( 1996). S/Z: Deneme , (S.Ö. Kasar, Çev.), İstanbul: İstanbul.
- Beaugrande, R. & Dressler, W. U. (1981). Introduction to text linguistics. Longman: London and New York.
- Bedin, C. (2018). Roland Barthes’ın Metinlerarasılık Kuramı Üzerine Bazı Düşünceler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 11 (59),73-77.
- Bircan, U. (2015). Saussure’de Dil, Dilbilim ve Göstergebilim. 13(25), 43 – 66
- Bulut, F.. (2018). ‘Metinlerarasılık’ Kavramının Kuramsal Çerçevesi, Edebî Eleştiri Dergisi, 2( 1) :1-19.
- Dillon, S. (2017). Palimpsest: Edebiyat, Eleştiri, Kuram. Çev. Ferit Burak Aydar. Koç Üniversitesi Yayınları.
- Eagleton, T. (1990). Edebiyat Kuramı (Çev. Esen Tarım), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Eco, U. (2012). Foucault Sarkacı (Çev. Şadan Karadeniz), İstanbul: Can Yayınları.
- Fulton, M. Bonnie Y. and Kathleen A.E. (1996). Pictorialism into Modernism: The Clarence H. White School of Photography. NY: Rizzoli.
- Gören, E. (2013).Yeniden yazmak. İtalyan Edebiyatında Yeniden yazılmış Metinler. İstanbul: Dönence
- Hirsch, R. (2000). Seizing the light. A History of Photography. McGraw-Hill: New York.
- İslamoğlu, B. (2014). Umberto Eco Ve Orhan Pamuk’un Romanları Arasında Metinlerarasılık. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı. Diyarbakır.
- Jakobson, R. (2012). Çevirinin Dil(bilim)sel Özellikleri Üzerine . M. Rifat içinde, Çeviri Seçkisi II Çeviribilim Nedir? İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Jakobson, R. (1990). Sekiz yazı. (Çev. M. Rifat ve S. Rifat). İstanbul: Düzlem Yayınları.
- Kaimierczak,M.A.(2019 ). Intertextuality as TranstionProblem:Explicitness,Recognisability and Case of Literatures of Smaller Nation.. Russian Journal of Linguistics, 23(2),362-382.
- Korkmaz, F. (2017). Metinlerarası İlişkilerin Klasik Retorikteki Kökeni Üzerine Bir Araştırma, Hikmet- Akademik Edebiyat Dergisi, Gelenek ve Postmodernizm Özel Sayısı, Yıl:3, s.71-72.
- Köse, O., Kodal, T. (2011). Süleymen Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi
- Kristeva, J. (1980).‘Word, Dialogue, and Novel’ Desire in Language: A Semiotic Approach to Literature and Art, Ed. Leon S. Roudiez, New York, Columbia UP.
- Levi-Strauss, C. (2016). Irk, Tarih ve Kültür.Metis Yayınları:İstanbul.
- Mihalic, A.(2017). Pictorialism and Sartorial Symbolism: A Poetic Response to Modernity at the Turn of the Twentieth Century.p.1-5 Erişim: 29.10.2022. file:///C:/Users/mukadder/Downloads/PictorialismandSartorialSymbolism-A PoeticResponsetoModernityattheTurnoftheTwentiethCentury.pdf.
- Özdemir, M. & Eryılmaz.B (2021). Cecily Brown’ın eserlerinde resimlerarasılık süreci ve yeni dışavurumcu tavır üzerine bir inceleme. Sanat ve Tasarım Dergisi,27, 329-355
- Roich, U. (1997). Intertexuality, Haz. H.Bertens-D.Fokkema, International Postmodernism: Theory and Literary Practice, John Benjaming Publishing,: Amsterdam.
- Saussure De F. (1985). Genel Dilbilim Dersleri. (Çev: Berke Vardar). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
- Saussure, De F. (1998). Genel Dilbilim Dersleri. (Çev: B. Vardar), İstanbul: Multilingual Yayınları,
- Schiller, G. (1971). Iconography of Christian Art, II,(Trans. Janet Seligman). London: Lund Humphries.
- Todorov, T. (2005). Yazın Kuramı Rus Biçimcilerinin Metinleri. (Çev. M. Rifat-S. Rifat), İstanbul:Yapı Kredi Yayınları
- Todorov, T. (2008). Poetikaya Giriş (Çev. Kaya Şahin), İstanbul: Metis Yayınları
- William, İ. (2004). Against Intertextuality''. Philosophy and Literature. 28 (2): 227–242.
Öz
İki veya daha fazla metin arasındaki bağlantılara veya ilişkilere işaret etmek veya söz konusu bağlantıları ortaya koymak amacıyla uygulanan ve başlarda sadece metin incelemelerinde başvurulan metinlerarasılık daha sonraki dönemlerde farklı disiplinlerde kullanılmıştır. Bu yaklaşımla sinemalararasılık, müziklerarasılık, fotoğraflararasılık, medyalararasılık, gibi kullanıldığı disipline özgü isimler alarak, yansılama, öykünme, bilinçli esinlenme gibi kavramlar kapsamında da ele alınan bir yöntemdir. Bu yöntemde belirleyici olan hangi alan incelemesinde kullanıldığı değil yapılmış çalışmaların birbirleriyle olan sistemsel ilişkileridir. Sanatsal alan çalışmalarında da yaygın kullanılan bir çözümleme yöntemi olan metinlerarasılık kavramı zamanla yerini göstergelerarasılık veya resimlerarasılık kavramına bırakmıştır. Göstergelerarasılık veya resimlerarasılıkta başkasının inşa ettiği biçim alıntılanarak, alıntılanan bu biçim öteki bir bağlama taşınarak sanatsal dolayım yapılmak üzere bir dönüştürülme yapılır. Görsel sanatlar alanında neredeyse her dönemde sanatçının kendi çalışmasından alıntı yapmasının yanında başka sanatçının üretiminden de alıntı yaptığı görülmektedir. Bu çalışmada da Michelangelo’nun Pieta temasının sanatçının sonraki çalışmalarında tekrarlı kullandığı formlarda ve farklı sanatsal periyodlarda farklı sanatçılar tarafından üretilen sanatsal biçimlerde alıntılanan Pieta temasının göstergelerarası veya resimlerarası ilişkisini incelemek amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Metinlerarasılık Göstergelerarasılık Resimlerarasılık Pieta Görsel Sanat
Kaynakça
- Abramović, M. & Ulay. (1983/2002). Pietà [Performans]. Lia Rumma Gallery, Napoli. Https://www.sothebys.com/en/articles/marina-abramovic-the-cleaner-major-retrospectivecharts-50-years-of-pushing-boundaries. Erişim: 29.10.2022
- Abrams, M. H. (1999). A Glossart of Literary Terms, USA: Seventh Edition.
- Aktulum, K. (2013). Folklor ve Metinlerarasılık, Konya: Çizgi Kitabevi.
- Aktulum, K. (2021). Bir Çözümleme Yöntemi Olarak Sanatta Göstergelerarasılık. Folklor/Edebiyat Dergisi, 27(107),661-686.
- Aktulum, K. (2011). Metinlerarasılık Göstergelerarasılık, Ankara: Kanguru Yayınları.
- Allen, G. (2000). Intertextuality, London and New York: Routledge.
- Barthes, R. ( 1996). S/Z: Deneme , (S.Ö. Kasar, Çev.), İstanbul: İstanbul.
- Beaugrande, R. & Dressler, W. U. (1981). Introduction to text linguistics. Longman: London and New York.
- Bedin, C. (2018). Roland Barthes’ın Metinlerarasılık Kuramı Üzerine Bazı Düşünceler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 11 (59),73-77.
- Bircan, U. (2015). Saussure’de Dil, Dilbilim ve Göstergebilim. 13(25), 43 – 66
- Bulut, F.. (2018). ‘Metinlerarasılık’ Kavramının Kuramsal Çerçevesi, Edebî Eleştiri Dergisi, 2( 1) :1-19.
- Dillon, S. (2017). Palimpsest: Edebiyat, Eleştiri, Kuram. Çev. Ferit Burak Aydar. Koç Üniversitesi Yayınları.
- Eagleton, T. (1990). Edebiyat Kuramı (Çev. Esen Tarım), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Eco, U. (2012). Foucault Sarkacı (Çev. Şadan Karadeniz), İstanbul: Can Yayınları.
- Fulton, M. Bonnie Y. and Kathleen A.E. (1996). Pictorialism into Modernism: The Clarence H. White School of Photography. NY: Rizzoli.
- Gören, E. (2013).Yeniden yazmak. İtalyan Edebiyatında Yeniden yazılmış Metinler. İstanbul: Dönence
- Hirsch, R. (2000). Seizing the light. A History of Photography. McGraw-Hill: New York.
- İslamoğlu, B. (2014). Umberto Eco Ve Orhan Pamuk’un Romanları Arasında Metinlerarasılık. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı. Diyarbakır.
- Jakobson, R. (2012). Çevirinin Dil(bilim)sel Özellikleri Üzerine . M. Rifat içinde, Çeviri Seçkisi II Çeviribilim Nedir? İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Jakobson, R. (1990). Sekiz yazı. (Çev. M. Rifat ve S. Rifat). İstanbul: Düzlem Yayınları.
- Kaimierczak,M.A.(2019 ). Intertextuality as TranstionProblem:Explicitness,Recognisability and Case of Literatures of Smaller Nation.. Russian Journal of Linguistics, 23(2),362-382.
- Korkmaz, F. (2017). Metinlerarası İlişkilerin Klasik Retorikteki Kökeni Üzerine Bir Araştırma, Hikmet- Akademik Edebiyat Dergisi, Gelenek ve Postmodernizm Özel Sayısı, Yıl:3, s.71-72.
- Köse, O., Kodal, T. (2011). Süleymen Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi
- Kristeva, J. (1980).‘Word, Dialogue, and Novel’ Desire in Language: A Semiotic Approach to Literature and Art, Ed. Leon S. Roudiez, New York, Columbia UP.
- Levi-Strauss, C. (2016). Irk, Tarih ve Kültür.Metis Yayınları:İstanbul.
- Mihalic, A.(2017). Pictorialism and Sartorial Symbolism: A Poetic Response to Modernity at the Turn of the Twentieth Century.p.1-5 Erişim: 29.10.2022. file:///C:/Users/mukadder/Downloads/PictorialismandSartorialSymbolism-A PoeticResponsetoModernityattheTurnoftheTwentiethCentury.pdf.
- Özdemir, M. & Eryılmaz.B (2021). Cecily Brown’ın eserlerinde resimlerarasılık süreci ve yeni dışavurumcu tavır üzerine bir inceleme. Sanat ve Tasarım Dergisi,27, 329-355
- Roich, U. (1997). Intertexuality, Haz. H.Bertens-D.Fokkema, International Postmodernism: Theory and Literary Practice, John Benjaming Publishing,: Amsterdam.
- Saussure De F. (1985). Genel Dilbilim Dersleri. (Çev: Berke Vardar). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
- Saussure, De F. (1998). Genel Dilbilim Dersleri. (Çev: B. Vardar), İstanbul: Multilingual Yayınları,
- Schiller, G. (1971). Iconography of Christian Art, II,(Trans. Janet Seligman). London: Lund Humphries.
- Todorov, T. (2005). Yazın Kuramı Rus Biçimcilerinin Metinleri. (Çev. M. Rifat-S. Rifat), İstanbul:Yapı Kredi Yayınları
- Todorov, T. (2008). Poetikaya Giriş (Çev. Kaya Şahin), İstanbul: Metis Yayınları
- William, İ. (2004). Against Intertextuality''. Philosophy and Literature. 28 (2): 227–242.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 29 Nisan 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023Sayı: 25 |
