Öz
Mühür insanoğlunun duvarlara, toprağa, kayalara resimler çizmesi, damgalarını vurması ile günümüze kadar gelişimini tamamlayan bir sanat olmuştur. Mühür, oluşum sürecinde farklı sanat dallarından etkilenerek, el sanatları ürünleri arasında önemli bir yer tutmuştur. Etkilendiği toplumun gerek dini, sosyal anlayışı gerekse de kullanılan malzemenin niteliğine göre toplumun iktisadi yapısını da göstermede büyük bir rolü vardır. Bu bağlamda bu çalışmayla Osmanlı dönemine ait bir grup mühür ele alınarak, sanat tarihi perspektifiyle pek çok açıdan detaylı bir şekilde analiz edilmeye çalışılmıştır. Çalışmaya dahil edilen mühürler, kullanım amaçlarına göre farklı gruplara ayrıldıkları tespit edilmiştir. Bu durum çalışmanın hedef ve amaçları açısından zengin bir veri sağlamaktadır. Dolayısıyla diğer sanat dallarında olduğu gibi, Osmanlıların son dönemine ait bu çalışmadaki mühürler, ait oldukları dönemi birçok açıdan aydınlatması hedeflenmiştir. Araştırmaya konu edinilen mühürler malzeme, form ve üzerlerinde kullanılan yazı gibi hususular göz önüne alınarak, mümkün mertebede birbirinden farklı örnekler seçilmiştir. Böyle bir yönteme başvurulmasında, ele alınan eserleri bir bütün olarak tüm yönleriyle değerlendirilebilmesini sağlamaktır. Bu amaçla Kars Müzesi’nde bulunan bir grup mühür, tüm yönleriyle analiz edilerek belgelendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Destekleyen Kurum
Yok
Proje Numarası
Yok
Kaynakça
- Bal, N. (2008). Osmanlıca Bahriye Mühür ve Damga Koleksiyonu Cilt I. İstanbul: Deniz Basımevi Müdürlüğü.
- Birol, İ. A. (2014). Klasik Devir Türk Tezyini Sanatlarında Desen Tasarımı Çizim Tekniği ve Çeşitleri. İstanbul: Kubbealtı.
- Dursun, N. (2019). Niğde Müzesi’ndeki Osmanlı Mühürleri. Hıstory Studıes, 573-600.
- Engin, F. E. (1994). Mühür ve Mühürcülük Sanatımız (Üzerine Derlemeler). İstanbul: Arıtan Yayınevi.
- Ethem, M. Y. (1990). A’dan Z’ye Kıymetli ve Yarı Kıymetli Taşlar (Süs Taşları). Mars Matbaası.
- Gaybullah Babayar, Arif Habibullayev. (2019). Batı Köktürk Kağanlığının Hakimiyet Simgeleri: Damga ve Mühür. Türk Dünyası Araştırmaları, 25-54.
- Güney, A. (2014). Anadolu’da Başlangıcından Mö I. Binin Sonuna Kadar Hayvan Biçimli Damga Mühürler. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Biilimler Enstitüsü.
- Hammer, J. V. (1991). Osmanlı Mühürleri. İstanbul: Pera Turizm Yayınları.
- Kuşoğlu, M. Z. (1994). Dünkü Sanatımız-Kültürümüz. İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
- Kuşoğlu, M. Z. (2009). Tarihin Görgü Şahitleri Osmanlı Mühürleri. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi.
- Morris, D. (1999). Koruyucu Tılsımlar. İstanbul: İnkılap.
- Nayır, A. B. (2011, Ekim). Akik Taşının Türk Kuyumculuğundaki Yeri Ve Günümüz Takı Ve Aksesuarlarında Kullanımı. Ankara.
- Orman, İ. (2011). Akeri Müze Mühür, Damga ve Kaşe Koleksiyonu. İstanbul: Askeri Müze ve Kültür Sitesi Komutanlığı.
- Oruç, Z. (2017). Selçuklularda Bir Hâkimiyet Alâmeti Olan Mühür-Yüzük Ve Kullanımı Üzerine Bir Değerlendirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi , 340-349. Özcan, E.-R. M.-B. (2020). Kıymetli Taşlar ve Metaller Kitabı (el- Cemahir fi Ma'rifeti'l- Cevahir). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Perk, H. (2010). Osmanlı Tılsım Mühürleri. İstanbul: Haluk Perk Müzesi Yayınları.
- Sevin, V. (2003). Atlaslı Büyük Uygarlıklar Ansiklopedisi : Eski Anadolu ve Trakya : Başlangıcından Pers Egemenliğine Kadar. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Şehsuvaroğlu, H. Y. (2017). Eski Türk Sanatları ( Tarihi Sohbetler). İstanbul: TBMM Basımevi.
- Tali, Ş. (2013). Kayseri Etnografya Müzesi'nde Bulunan Osmanlı Dönemi Mühürleri Üzerine Bir Değerlendirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 520-543.
- Uzunçarşılı, İ. H. (1959). Topkapı Sarayı Müzesi Mühürler Seksiyonu Rehberi. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi Yayınları.
Öz
Anahtar Kelimeler
Proje Numarası
Yok
Kaynakça
- Bal, N. (2008). Osmanlıca Bahriye Mühür ve Damga Koleksiyonu Cilt I. İstanbul: Deniz Basımevi Müdürlüğü.
- Birol, İ. A. (2014). Klasik Devir Türk Tezyini Sanatlarında Desen Tasarımı Çizim Tekniği ve Çeşitleri. İstanbul: Kubbealtı.
- Dursun, N. (2019). Niğde Müzesi’ndeki Osmanlı Mühürleri. Hıstory Studıes, 573-600.
- Engin, F. E. (1994). Mühür ve Mühürcülük Sanatımız (Üzerine Derlemeler). İstanbul: Arıtan Yayınevi.
- Ethem, M. Y. (1990). A’dan Z’ye Kıymetli ve Yarı Kıymetli Taşlar (Süs Taşları). Mars Matbaası.
- Gaybullah Babayar, Arif Habibullayev. (2019). Batı Köktürk Kağanlığının Hakimiyet Simgeleri: Damga ve Mühür. Türk Dünyası Araştırmaları, 25-54.
- Güney, A. (2014). Anadolu’da Başlangıcından Mö I. Binin Sonuna Kadar Hayvan Biçimli Damga Mühürler. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Biilimler Enstitüsü.
- Hammer, J. V. (1991). Osmanlı Mühürleri. İstanbul: Pera Turizm Yayınları.
- Kuşoğlu, M. Z. (1994). Dünkü Sanatımız-Kültürümüz. İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
- Kuşoğlu, M. Z. (2009). Tarihin Görgü Şahitleri Osmanlı Mühürleri. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi.
- Morris, D. (1999). Koruyucu Tılsımlar. İstanbul: İnkılap.
- Nayır, A. B. (2011, Ekim). Akik Taşının Türk Kuyumculuğundaki Yeri Ve Günümüz Takı Ve Aksesuarlarında Kullanımı. Ankara.
- Orman, İ. (2011). Akeri Müze Mühür, Damga ve Kaşe Koleksiyonu. İstanbul: Askeri Müze ve Kültür Sitesi Komutanlığı.
- Oruç, Z. (2017). Selçuklularda Bir Hâkimiyet Alâmeti Olan Mühür-Yüzük Ve Kullanımı Üzerine Bir Değerlendirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi , 340-349. Özcan, E.-R. M.-B. (2020). Kıymetli Taşlar ve Metaller Kitabı (el- Cemahir fi Ma'rifeti'l- Cevahir). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Perk, H. (2010). Osmanlı Tılsım Mühürleri. İstanbul: Haluk Perk Müzesi Yayınları.
- Sevin, V. (2003). Atlaslı Büyük Uygarlıklar Ansiklopedisi : Eski Anadolu ve Trakya : Başlangıcından Pers Egemenliğine Kadar. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Şehsuvaroğlu, H. Y. (2017). Eski Türk Sanatları ( Tarihi Sohbetler). İstanbul: TBMM Basımevi.
- Tali, Ş. (2013). Kayseri Etnografya Müzesi'nde Bulunan Osmanlı Dönemi Mühürleri Üzerine Bir Değerlendirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 520-543.
- Uzunçarşılı, İ. H. (1959). Topkapı Sarayı Müzesi Mühürler Seksiyonu Rehberi. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi Yayınları.
Öz
Seal has been an art that has completed its development until today, with human beings drawing pictures on walls, soil, rocks and leaving their marks. The seal has taken an important place among handicraft products by being influenced by different branches of art in its formation process. It has a great role in showing the economic structure of the society according to both the religion and social understanding of the society it is affected and the quality of the material used. In this context, in this study, a group of seals belonging to the Ottoman period were discussed and tried to be analyzed in detail from many aspects with the perspective of art history. It has been determined that the seals included in the study are divided into different groups according to their intended use. This situation provides rich data in terms of the aims and purposes of the study. Therefore, as in other branches of art, the seals in this work, which belong to the last period of the Ottomans, are aimed to illuminate the period they belong to in many ways. Considering the issues such as the material, form and the writing used on the seals, which were the subject of the research, different samples were selected as much as possible. In applying such a method, it is to ensure that the works in question can be evaluated as a whole with all their aspects. For this purpose, a group of seals in Kars Museum have been analyzed and documented in all aspects.
Anahtar Kelimeler
Proje Numarası
Yok
Kaynakça
- Bal, N. (2008). Osmanlıca Bahriye Mühür ve Damga Koleksiyonu Cilt I. İstanbul: Deniz Basımevi Müdürlüğü.
- Birol, İ. A. (2014). Klasik Devir Türk Tezyini Sanatlarında Desen Tasarımı Çizim Tekniği ve Çeşitleri. İstanbul: Kubbealtı.
- Dursun, N. (2019). Niğde Müzesi’ndeki Osmanlı Mühürleri. Hıstory Studıes, 573-600.
- Engin, F. E. (1994). Mühür ve Mühürcülük Sanatımız (Üzerine Derlemeler). İstanbul: Arıtan Yayınevi.
- Ethem, M. Y. (1990). A’dan Z’ye Kıymetli ve Yarı Kıymetli Taşlar (Süs Taşları). Mars Matbaası.
- Gaybullah Babayar, Arif Habibullayev. (2019). Batı Köktürk Kağanlığının Hakimiyet Simgeleri: Damga ve Mühür. Türk Dünyası Araştırmaları, 25-54.
- Güney, A. (2014). Anadolu’da Başlangıcından Mö I. Binin Sonuna Kadar Hayvan Biçimli Damga Mühürler. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Biilimler Enstitüsü.
- Hammer, J. V. (1991). Osmanlı Mühürleri. İstanbul: Pera Turizm Yayınları.
- Kuşoğlu, M. Z. (1994). Dünkü Sanatımız-Kültürümüz. İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
- Kuşoğlu, M. Z. (2009). Tarihin Görgü Şahitleri Osmanlı Mühürleri. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi.
- Morris, D. (1999). Koruyucu Tılsımlar. İstanbul: İnkılap.
- Nayır, A. B. (2011, Ekim). Akik Taşının Türk Kuyumculuğundaki Yeri Ve Günümüz Takı Ve Aksesuarlarında Kullanımı. Ankara.
- Orman, İ. (2011). Akeri Müze Mühür, Damga ve Kaşe Koleksiyonu. İstanbul: Askeri Müze ve Kültür Sitesi Komutanlığı.
- Oruç, Z. (2017). Selçuklularda Bir Hâkimiyet Alâmeti Olan Mühür-Yüzük Ve Kullanımı Üzerine Bir Değerlendirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi , 340-349. Özcan, E.-R. M.-B. (2020). Kıymetli Taşlar ve Metaller Kitabı (el- Cemahir fi Ma'rifeti'l- Cevahir). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Perk, H. (2010). Osmanlı Tılsım Mühürleri. İstanbul: Haluk Perk Müzesi Yayınları.
- Sevin, V. (2003). Atlaslı Büyük Uygarlıklar Ansiklopedisi : Eski Anadolu ve Trakya : Başlangıcından Pers Egemenliğine Kadar. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Şehsuvaroğlu, H. Y. (2017). Eski Türk Sanatları ( Tarihi Sohbetler). İstanbul: TBMM Basımevi.
- Tali, Ş. (2013). Kayseri Etnografya Müzesi'nde Bulunan Osmanlı Dönemi Mühürleri Üzerine Bir Değerlendirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 520-543.
- Uzunçarşılı, İ. H. (1959). Topkapı Sarayı Müzesi Mühürler Seksiyonu Rehberi. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | Yok |
| Erken Görünüm Tarihi | 29 Nisan 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023Sayı: 25 |
Cited By
VAN MÜZESİ’NDE BULUNAN BİR GRUP OSMANLI RESMİ (KURUM VE MAKAM) MÜHRÜ
Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
https://doi.org/10.18069/firatsbed.1339333
