Öz
Ömer Seyfettin (1884-1920) Türk hikâyeciliğinde önemli bir yere sahiptir. Türk hikâyeciliğinde millî olana yönelen Ömer Seyfettin, millî olandan yola çıkarak Türk milletinin değerler dünyasını ortaya koymaya çalışır.
Toplumlara düzen veren kurallar/değerler vardır. Toplumlara düzen veren bu kurallar/değerler; dini, ahlaki, görgü ve hukuk kurallarıdır/değerleridir. Ömer Seyfettin, hikâyelerinde toplumun/bireyin sıkıntılarını ele alır. Ömer Seyfettin, bireyi/toplumu yok oluşa sürükleyen asıl şeyin bireyi/toplumu var kılan millî değerlerin birey/toplum tarafından yok sayılmasından kaynaklı olduğunun farkındadır. Ömer Seyfettin’in hikâyelerinde toplumun değerlerini hiçleştiren birey/aile/toplum yok oluşun kıyısına sürüklenirken bu değerleri var kılan birey/aile/toplum değerlerle birlikte kendilerini de var kılarlar. Yazar, toplumun bir parçası olduğundan edebî yaratımına ait olduğu toplumu yansıtır. Edebiyat sosyolojisi toplumun edebî esere, edebî eserin ise topluma olan yansımalarını inceleyip edebiyat ile toplum arasındaki ilişkiyi ortaya koymaya çalışır.
Kaynakça
- Aktaş, Ş. (1991). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Akçağ Yayınları.
- Akyüz, H. (2013). Aile Sosyolojisi ile Eğitim Sosyolojisinin İlişkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (23), 35-52.
- Alangu, T. (2010). Ömer Seyfettin-Ülkücü Bir Yazarın Romanı-Biyografi. Yapı Kredi Yayınları.
- Can, İ. (2013). Tarih, Toplum ve Kültür Bağlamında Aile ve Kadın. M. Aydın (Ed.), Aile Sosyolojisi içinde (ss. 215-243). Çizgi Kitabevi Yayınları.
- Çetindaş, D. (2021). Konformizmin Acıyla İmtihanı: Ömer Seyfettin’in “Yüksek Ökçeler” İsimli Hikâyesini Konformizm Üzerinden Okumak. KARE- Uluslararası Karşılaştırmalı Edebiyat, Tarih ve Düşünce Dergisi, (11), 205-225. https://doi.org/10.38060/kare.953594
- Durkheim, E. (2016). Sosyoloji Dersleri. (Çev. A. Berktay). İletişim Yayınları.
- Gümüş, M. (1993). Türk Ailesi ve Modernleşme. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, (24), 85-90.
- Güngör, E. (1998). Ahlâk Psikolojisi ve Sosyal Ahlâk. Ötüken Yayınları.
- Hançerlioğlu, O. (1979). Sosyoloji. Felsefe Ansiklopedisi-Kavramlar ve Akımlar içinde (1. bs., Cilt 6, 141. ss.) İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Hançerlioğlu, O. (1996). Sosyoloji. Felsefe Sözlüğü içinde (412. ss.) İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Kaya, A. İ. & Kalgı, M. E. (2021). Ömer Seyfettin’in “İlk Namaz” Hikâyesinde Çocuk ve İnanç Tasavvuru. Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi, (15), 250-259. https://doi.org/10.28981/hikmet.972669
- Önertoy, O. (1972). Küçük Hikâye Yazarı Olarak Ömer Seyfettin. Türkoloji Dergisi, 4(1), 136-145. https://doi.org/10.1501/Trkol_0000000002
- Özbay, F. (2015). Dünden Bugüne Aile, Kent ve Nüfus. İletişim Yayınları.
- Özdem, H. (2015). Alev Alatlı’nın Or’da Kimse Var mı? Roman Serisinde Yabancılaşma (Bir Edebiyat Sosyolojisi Çalışması). [Yüksek lisans tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.
- Parlatır, İ., Gözaydın, N., Zülfikar, H., Tezcan Aksu, B., Tükmen, S., Yılmaz, Y. (1998). Aile. Türk Dil Kurumu-Türkçe Sözlük içinde (9. bs., Cilt 1, 50. ss.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Parlatır, İ., Gözaydın, N., Zülfikar, H., Tezcan Aksu, B., Tükmen, S., Yılmaz, Y. (1998). Edebiyat. Türk Dil Kurumu-Türkçe Sözlük içinde (9. bs., Cilt 1, 670. ss.) Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Reich, W. (1976). Cinsel Ahlâkın Boygöstermesi. (Çev. B. Onaran). Payel Yayınları.
- Reik, T. (2009). Aşk ve Şehvet Üzerine-Cinslerin Duygusal Farklılıkları. (Çev. A. Kılıçlıoğlu). Say Yayınları.
- Seyfettin, Ö. (2020a). Hikâyeler 1. (Haz. H. Argunşah). Dergâh Yayınları.
- Seyfettin, Ö. (2020b). Hikâyeler 2. (Haz. H. Argunşah). Dergâh Yayınları.
- Şahin, V. & Topdaş, F. (2015). Refik Halit Karay’ın “Yatık Emine” Adlı Öyküsünün Sosyolojik Açıdan İncelenmesi. Littera Turca, 1(2), 185-194. https://doi.org/10.20322/lt.34623
- Şahin, V. (2010). Dede Korkut Hikâyelerinde İyilik İmgesinin Görüntü Seviyeleri. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (29), 43-54.
- Şahin, V. (2016). Sosyolojik Açıdan Ağır Hayatın “Ağır Roman”ı ve Metin Kaçan. Mecmua Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 11-28.
- Şahin, V. (2022). Sosyolojik Eleştiri Kuramı: Edebiyat Sosyolojisi. V. Şahin (Ed.), Edebiyat Kuramı ve Eleştiri (Kuram-Kavram-Kapsam-Yöntem-Uygulama) içinde (ss. 345-378). Akçağ Yayınları.
- Şen, N. (2020). 47’liler Romanda Bakış Açısı ve Anlatıcı Düzlemi. V. Şahin (Ed.), Romanda Bakış Açısı ve Anlatıcı Düzlemi içinde (ss. 309-330). Akçağ Yayınları. Akçağ Yayınları.
- Tiryaki, Z. N. (2020). Ömer Seyfettin’in “Yüksek Ökçeler” ve “Nakarat” Hikâyelerinde Mizahi Unsurlar ve Ahlaki Bir Değer Olarak Namus. Kültür Araştırmaları Dergisi, (5), 70-88. https://doi.org/10.46250/kulturder.735097
- Topdaş Ç. F. (2022). Ömer Seyfettin’in “Piç” Adlı Öyküsünde Benlik ve Kimlik Sorunsalı. Uluslararası Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 5(1), 63-74. https://doi.org/10.37999/udekad.1069232
- Torğut, M. (2022). Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinin Sosyolojik Açıdan İncelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
Öz
Anahtar Kelimeler
Ömer Seyfettin Hikâye Birey Toplum Ahlak Aile. Story Individual Society Morality Family.
Kaynakça
- Aktaş, Ş. (1991). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Akçağ Yayınları.
- Akyüz, H. (2013). Aile Sosyolojisi ile Eğitim Sosyolojisinin İlişkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (23), 35-52.
- Alangu, T. (2010). Ömer Seyfettin-Ülkücü Bir Yazarın Romanı-Biyografi. Yapı Kredi Yayınları.
- Can, İ. (2013). Tarih, Toplum ve Kültür Bağlamında Aile ve Kadın. M. Aydın (Ed.), Aile Sosyolojisi içinde (ss. 215-243). Çizgi Kitabevi Yayınları.
- Çetindaş, D. (2021). Konformizmin Acıyla İmtihanı: Ömer Seyfettin’in “Yüksek Ökçeler” İsimli Hikâyesini Konformizm Üzerinden Okumak. KARE- Uluslararası Karşılaştırmalı Edebiyat, Tarih ve Düşünce Dergisi, (11), 205-225. https://doi.org/10.38060/kare.953594
- Durkheim, E. (2016). Sosyoloji Dersleri. (Çev. A. Berktay). İletişim Yayınları.
- Gümüş, M. (1993). Türk Ailesi ve Modernleşme. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, (24), 85-90.
- Güngör, E. (1998). Ahlâk Psikolojisi ve Sosyal Ahlâk. Ötüken Yayınları.
- Hançerlioğlu, O. (1979). Sosyoloji. Felsefe Ansiklopedisi-Kavramlar ve Akımlar içinde (1. bs., Cilt 6, 141. ss.) İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Hançerlioğlu, O. (1996). Sosyoloji. Felsefe Sözlüğü içinde (412. ss.) İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Kaya, A. İ. & Kalgı, M. E. (2021). Ömer Seyfettin’in “İlk Namaz” Hikâyesinde Çocuk ve İnanç Tasavvuru. Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi, (15), 250-259. https://doi.org/10.28981/hikmet.972669
- Önertoy, O. (1972). Küçük Hikâye Yazarı Olarak Ömer Seyfettin. Türkoloji Dergisi, 4(1), 136-145. https://doi.org/10.1501/Trkol_0000000002
- Özbay, F. (2015). Dünden Bugüne Aile, Kent ve Nüfus. İletişim Yayınları.
- Özdem, H. (2015). Alev Alatlı’nın Or’da Kimse Var mı? Roman Serisinde Yabancılaşma (Bir Edebiyat Sosyolojisi Çalışması). [Yüksek lisans tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.
- Parlatır, İ., Gözaydın, N., Zülfikar, H., Tezcan Aksu, B., Tükmen, S., Yılmaz, Y. (1998). Aile. Türk Dil Kurumu-Türkçe Sözlük içinde (9. bs., Cilt 1, 50. ss.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Parlatır, İ., Gözaydın, N., Zülfikar, H., Tezcan Aksu, B., Tükmen, S., Yılmaz, Y. (1998). Edebiyat. Türk Dil Kurumu-Türkçe Sözlük içinde (9. bs., Cilt 1, 670. ss.) Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Reich, W. (1976). Cinsel Ahlâkın Boygöstermesi. (Çev. B. Onaran). Payel Yayınları.
- Reik, T. (2009). Aşk ve Şehvet Üzerine-Cinslerin Duygusal Farklılıkları. (Çev. A. Kılıçlıoğlu). Say Yayınları.
- Seyfettin, Ö. (2020a). Hikâyeler 1. (Haz. H. Argunşah). Dergâh Yayınları.
- Seyfettin, Ö. (2020b). Hikâyeler 2. (Haz. H. Argunşah). Dergâh Yayınları.
- Şahin, V. & Topdaş, F. (2015). Refik Halit Karay’ın “Yatık Emine” Adlı Öyküsünün Sosyolojik Açıdan İncelenmesi. Littera Turca, 1(2), 185-194. https://doi.org/10.20322/lt.34623
- Şahin, V. (2010). Dede Korkut Hikâyelerinde İyilik İmgesinin Görüntü Seviyeleri. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (29), 43-54.
- Şahin, V. (2016). Sosyolojik Açıdan Ağır Hayatın “Ağır Roman”ı ve Metin Kaçan. Mecmua Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 11-28.
- Şahin, V. (2022). Sosyolojik Eleştiri Kuramı: Edebiyat Sosyolojisi. V. Şahin (Ed.), Edebiyat Kuramı ve Eleştiri (Kuram-Kavram-Kapsam-Yöntem-Uygulama) içinde (ss. 345-378). Akçağ Yayınları.
- Şen, N. (2020). 47’liler Romanda Bakış Açısı ve Anlatıcı Düzlemi. V. Şahin (Ed.), Romanda Bakış Açısı ve Anlatıcı Düzlemi içinde (ss. 309-330). Akçağ Yayınları. Akçağ Yayınları.
- Tiryaki, Z. N. (2020). Ömer Seyfettin’in “Yüksek Ökçeler” ve “Nakarat” Hikâyelerinde Mizahi Unsurlar ve Ahlaki Bir Değer Olarak Namus. Kültür Araştırmaları Dergisi, (5), 70-88. https://doi.org/10.46250/kulturder.735097
- Topdaş Ç. F. (2022). Ömer Seyfettin’in “Piç” Adlı Öyküsünde Benlik ve Kimlik Sorunsalı. Uluslararası Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 5(1), 63-74. https://doi.org/10.37999/udekad.1069232
- Torğut, M. (2022). Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinin Sosyolojik Açıdan İncelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
Öz
Ömer Seyfettin (1884-1920) has an important place in Turkish storytelling. Ömer Seyfettin, who turns to the national one in Turkish storytelling, tries to reveal the world of values of the Turkish nation by starting from the national one.
There are rules/values that give order to societies. These rules/values that give order to societies; religious, moral, etiquette and legal rules/values. Ömer Seyfettin deals with the problems of the society/individual in his stories. Ömer Seyfettin is aware that the main thing that drives the individual/society to extinction is the ignorance of the national values that make the individual/society exist by the individual/society. In Ömer Seyfettin's stories, while the individual/family/society that nullifies the values of the society is dragged to the brink of extinction, the individual/family/society that makes these values exist also makes themselves exist together with the values. Since the author is a part of society, his literary creation reflects the society to which he belongs. Sociology of literature tries to reveal the relationship between literature and society by examining the reflections of society on the literary work and the literary work on the society.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aktaş, Ş. (1991). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Akçağ Yayınları.
- Akyüz, H. (2013). Aile Sosyolojisi ile Eğitim Sosyolojisinin İlişkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (23), 35-52.
- Alangu, T. (2010). Ömer Seyfettin-Ülkücü Bir Yazarın Romanı-Biyografi. Yapı Kredi Yayınları.
- Can, İ. (2013). Tarih, Toplum ve Kültür Bağlamında Aile ve Kadın. M. Aydın (Ed.), Aile Sosyolojisi içinde (ss. 215-243). Çizgi Kitabevi Yayınları.
- Çetindaş, D. (2021). Konformizmin Acıyla İmtihanı: Ömer Seyfettin’in “Yüksek Ökçeler” İsimli Hikâyesini Konformizm Üzerinden Okumak. KARE- Uluslararası Karşılaştırmalı Edebiyat, Tarih ve Düşünce Dergisi, (11), 205-225. https://doi.org/10.38060/kare.953594
- Durkheim, E. (2016). Sosyoloji Dersleri. (Çev. A. Berktay). İletişim Yayınları.
- Gümüş, M. (1993). Türk Ailesi ve Modernleşme. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, (24), 85-90.
- Güngör, E. (1998). Ahlâk Psikolojisi ve Sosyal Ahlâk. Ötüken Yayınları.
- Hançerlioğlu, O. (1979). Sosyoloji. Felsefe Ansiklopedisi-Kavramlar ve Akımlar içinde (1. bs., Cilt 6, 141. ss.) İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Hançerlioğlu, O. (1996). Sosyoloji. Felsefe Sözlüğü içinde (412. ss.) İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Kaya, A. İ. & Kalgı, M. E. (2021). Ömer Seyfettin’in “İlk Namaz” Hikâyesinde Çocuk ve İnanç Tasavvuru. Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi, (15), 250-259. https://doi.org/10.28981/hikmet.972669
- Önertoy, O. (1972). Küçük Hikâye Yazarı Olarak Ömer Seyfettin. Türkoloji Dergisi, 4(1), 136-145. https://doi.org/10.1501/Trkol_0000000002
- Özbay, F. (2015). Dünden Bugüne Aile, Kent ve Nüfus. İletişim Yayınları.
- Özdem, H. (2015). Alev Alatlı’nın Or’da Kimse Var mı? Roman Serisinde Yabancılaşma (Bir Edebiyat Sosyolojisi Çalışması). [Yüksek lisans tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.
- Parlatır, İ., Gözaydın, N., Zülfikar, H., Tezcan Aksu, B., Tükmen, S., Yılmaz, Y. (1998). Aile. Türk Dil Kurumu-Türkçe Sözlük içinde (9. bs., Cilt 1, 50. ss.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Parlatır, İ., Gözaydın, N., Zülfikar, H., Tezcan Aksu, B., Tükmen, S., Yılmaz, Y. (1998). Edebiyat. Türk Dil Kurumu-Türkçe Sözlük içinde (9. bs., Cilt 1, 670. ss.) Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Reich, W. (1976). Cinsel Ahlâkın Boygöstermesi. (Çev. B. Onaran). Payel Yayınları.
- Reik, T. (2009). Aşk ve Şehvet Üzerine-Cinslerin Duygusal Farklılıkları. (Çev. A. Kılıçlıoğlu). Say Yayınları.
- Seyfettin, Ö. (2020a). Hikâyeler 1. (Haz. H. Argunşah). Dergâh Yayınları.
- Seyfettin, Ö. (2020b). Hikâyeler 2. (Haz. H. Argunşah). Dergâh Yayınları.
- Şahin, V. & Topdaş, F. (2015). Refik Halit Karay’ın “Yatık Emine” Adlı Öyküsünün Sosyolojik Açıdan İncelenmesi. Littera Turca, 1(2), 185-194. https://doi.org/10.20322/lt.34623
- Şahin, V. (2010). Dede Korkut Hikâyelerinde İyilik İmgesinin Görüntü Seviyeleri. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (29), 43-54.
- Şahin, V. (2016). Sosyolojik Açıdan Ağır Hayatın “Ağır Roman”ı ve Metin Kaçan. Mecmua Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 11-28.
- Şahin, V. (2022). Sosyolojik Eleştiri Kuramı: Edebiyat Sosyolojisi. V. Şahin (Ed.), Edebiyat Kuramı ve Eleştiri (Kuram-Kavram-Kapsam-Yöntem-Uygulama) içinde (ss. 345-378). Akçağ Yayınları.
- Şen, N. (2020). 47’liler Romanda Bakış Açısı ve Anlatıcı Düzlemi. V. Şahin (Ed.), Romanda Bakış Açısı ve Anlatıcı Düzlemi içinde (ss. 309-330). Akçağ Yayınları. Akçağ Yayınları.
- Tiryaki, Z. N. (2020). Ömer Seyfettin’in “Yüksek Ökçeler” ve “Nakarat” Hikâyelerinde Mizahi Unsurlar ve Ahlaki Bir Değer Olarak Namus. Kültür Araştırmaları Dergisi, (5), 70-88. https://doi.org/10.46250/kulturder.735097
- Topdaş Ç. F. (2022). Ömer Seyfettin’in “Piç” Adlı Öyküsünde Benlik ve Kimlik Sorunsalı. Uluslararası Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 5(1), 63-74. https://doi.org/10.37999/udekad.1069232
- Torğut, M. (2022). Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinin Sosyolojik Açıdan İncelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sanat ve Edebiyat |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 29 Nisan 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023Sayı: 25 |
