Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Öz

Kölelik tarihte uzun bir geçmişe sahiptir. İnsanoğlunun yaşamış olduğu en acı ve aşağılayıcı deneyimlerden biridir. Tarihin değişik dönemlerinde köle tacirleri bundan büyük kârlar elde etmiştir. Amerika kıtasının keşfi ile kölelik başka acılara ve insanlık dışı olaylara neden olmuştur. Burada 17. yüzyılın başlarında Afrika’dan iradeleri dışında gemilere doldurularak büyük çiftlik sahiplerine satılan insanların yaşamları kararır. Artık hiçbir söz sahibi olmayan köleler olarak efendilerine çalışırken bu sefer deri renklerine bağlı bir ırkçılıkla yüzleşirler. İnsanlığın büyük bir sorunu haline gelen kölelik ve ırkçılığa karşı birçok Amerikalı yazar, düşünür ve toplum önderi mücadele etmeye başlar. Bu mücadelede yer alan önemli kişilerden birisi de Başkan Lincoln’dur. İç savaş pahasına bile olsa 1865’te köleliği yasaklayan yasayı çıkarır. Yasalar önünde artık insanlar eşit olmuştur. Köleler özgürlüklerine kavuşur ve vatandaşlık haklarını zamanla elde ederler. Ama uygulamada büyük sorunlar yaşanır. Jim Crow yasalarıyla insanlar eşit sayılır ama bir arada yaşamaları engellenirken bazı vatandaşlık hakları da ellerinden alınır. İşte böyle bir dönemde Amerikalı siyahi yazar Ralph Ellison ünlü romanı “Görünmez Adam”ı yazar. Ellison, bu romanın kahramanını görünmez adam olarak adlandırır. Görünmez adam sadece kendisini temsil etmiyor mecazi olarak beyazlar tarafından sürekli aşağılanan ve göz ardı edilen siyah vatandaşları da temsil etmektedir. Eserinde siyah toplumun karşılaştığı tüm sorunları açık ve cesur bir şekilde dile getirir. Ancak bunu yaparken Ellison diğer siyahi yazarlardan farklı bir yol izler. O sadece sorunları anlatmakla kalmaz bu sorunlara çözüm de önerir. Ona göre çözüm, beyazların ve siyahların mutlaka bir arda yaşamayı kabullenmeleridir. Siyahların eğitim, kültür ve sanatsal becerilerle toplumdaki yerlerini almalarını önerirken kendilerini yanlış yönlere sevk eden kişilere uymamaları ve kimliklerini kaybetmeden saygın bir vatandaş olmak için çaba harcamaları gerektiğini ileri sürer.